Αννα Κοκκίνου: Ο Θουκυδίδης μάς μαθαίνει τη σημερινή εποχή

Η Αννα Κοκκίνου γιορτάζει τα εικοσάχρονα του θεάτρου Σφενδόνη με τον Θουκυδίδη και την ιστορία του. Δύο δεκαετίες μετά τις «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού», μια παράσταση που άνοιξε θεατρικούς δρόμους στην ποίηση, η ηθοποιός και σκηνοθέτρια επιχειρεί να πράξει το ίδιο και με την Ιστορία… Πώς; Ανεβάζοντας τον Θουκυδίδη. Και αν στις αρχές της δεκαετίας του, ΄90 υπήρχε χώρος στη ζωή μας για ποίηση, σήμερα η Ιστορία είναι αυτή που ίσως δώσει τις απαντήσεις. Στο πλαίσιο της εορταστικής σεζόν της Σφενδόνης η Αννα Κοκκίνου παίζει τόσο τις «Μορφές…» όσο και το «Λα Πουπέ», κάθε Σάββατο και Κυριακή αντιστοίχως. Στον προγραμματισμό θα προστεθεί ο Θουκυδίδης, ενώ, όπως όλα δείχνουν, το έργο του Δημήτρη Χατζή θα ανεβεί μετά το καλοκαίρι…

Η Ιστορία επί σκηνής

«Από παλιά είχα πάθος με τον Θουκυδίδη. Με έχει συνεπάρει εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια. Κατά διαστήματα τον διάβαζα. Τα τελευταία έξι-επτά χρόνια όμως όπου πήγαινα διακοπές τον έπαιρνα μαζί μου.

Αναρωτιόμουν και αναρωτιέμαι ακόμη τι είναι αυτό με την Ιστορία που σε παίρνει, που σου ανοίγει κάτι, που κάτι σου δημιουργεί. Νιώθω ότι είναι πολύ προσωπικό. Και τελικά κατάλαβα ότι εγώ για να δώσω μια απάντηση σε αυτό το αίσθημά μου πρέπει να το ανταλλάξω με το κοινό. Εχω ανάγκη την ανταλλαγή με τους θεατές. Αρκεί να μπορέσει να εκφρασθεί.

Τα πάντα μπορούν να γίνουν θέατρο. Αρκεί να γίνεται από μέσα σου, να εμπλέκεσαι προσωπικά. Να μην είναι μια καλή ιδέα, κάτι εγκεφαλικό. Και εγώ έχω τη λαχτάρα να το ανεβάσω πάνω στη σκηνή. Εκεί που αρχίζει ο σπόρος να πιάνει είναι όταν συμβεί να βρεις τον σκηνικό τρόπο που μπορεί αυτό να εκφρασθεί, τον σκηνικό κώδικα. Είναι απαραίτητο».

«Πρόκειται για έναν μονόλογο. Το βιβλίο στην παράσταση παίζει σημαντικότατο ρόλο. Δεν γίνεται αλλιώς. Δεν μπορείς να αρχίσεις να παίζεις… Και διαβάζω και ερμηνεύω, αλλά δεν έχει καμία σχέση με αναλόγιο. Είναι καθαρό θέατρο, καθαρή θεατρική φόρμα. Δραματουργικά συνεργάζομαι με τον Νίκο Φλέσσα.

Το ανέβασμά μου έχει απόλυτη σχέση με την τεχνολογία, όχι ως προβολή αλλά ως προσωπική, δική μου εμπλοκή. Οταν ένιωσα αυτή τη σχέση κατάλαβα ότι μπορώ να ανεβάσω τον Θουκυδίδη. Και εγώ γίνομαι ένα με όλο αυτό, σαν ένα είδος μάσκας.

Περιλαμβάνει αυτούσια αποσπάσματα, σε μετάφραση Νίκου Σκουτερόπουλου, τα οποία διαπερνά ένας συλλογισμός. Καθοριστικής σημασίας και στη θεατρική μας εκδοχή είναι ο Διάλογος Αθηναίων – Μηλίων. Πρόκειται για ένα από τα δραματικότερα επεισόδια του Πελοποννησιακού Πολέμου που εξιστορείται στο 5ο βιβλίο της Ιστορίας του Θουκυδίδη. Ο διάλογος Μηλίων – Αθηναίων δεν είναι παρά η αντιπαράθεση του δικαίου έναντι της ισχύος.

Είναι ο διάλογος που έχει κάθε άνθρωπος, συνειδητά ή ασυνείδητα, με τον εαυτό του και έχει να κάνει με την πλευρά που συμπεριφέρεται στον εαυτό του ως αλαζών, ως ένας δυνατός που χρησιμοποιεί και τον εκφοβισμό και την ενοχή… Και η άλλη πλευρά που προσπαθεί όλα αυτά να τα αντιμετωπίσει μέσω της λογικής. Να μπορέσει να τα υποτάξει στις άλλες αξίες του ανθρώπου. Αυτό είναι μια αδιάκοπη πάλη.

Στη δομή της η παράσταση ξεκινάει με αυτόν τον διάλογο που είναι και η βάση. Είναι άλλωστε διάλογος, άρα είναι θέατρο. Σε αρκετά σημεία μιλάει σε πρώτο πρόσωπο εξηγώντας τι έχει γράψει και πώς το έχει γράψει. Μιλάει για την Ελλάδα του τότε αλλά και τι επιδιώκει ο ίδιος γράφοντας.

Μετά υπάρχει το κομμάτι που οι φιλόλογοι έχουν ονομάσει «η παθολογία του πολέμου», ένα κομμάτι για ό,τι ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Πώς οι έννοιες, οι λέξεις, έχουν επηρεαστεί από αυτή την πτώση που ζούμε σήμερα, πώς έχουν μεταλλαχθεί… Είναι ένα αριστούργημα σε δύο σελίδες.

Ακολουθεί ο πρώτος εμφύλιος πόλεμος που έγινε ποτέ στην Ελλάδα, τα Κερκυραϊκά, κομμάτια από τον Επιτάφιο και τέλος τα Σικελικά».

«Δεν θυμάμαι πολλά πράγματα από τον Θουκυδίδη στο σχολείο. Μπήκε στη ζωή μου ανεξάρτητα από το θέατρο. Ετσι όπως έχει διαμορφωθεί η δική μας πραγματικότητα εδώ και δύο-τρία χρόνια, αυτό πια έγινε επιτακτικό. Είδα τη μεγάλη συνάφεια που έχει με την εποχή μας. Βλέποντας την προοπτική μιας σύγχρονης ανάγνωσης του Θουκυδίδη μπορεί κάποιος με αυτόν τον τρόπο να ρίξει μια αληθινή, πραγματική ματιά πάνω στη δική μας εποχή. Αποκαλύπτεται σήμερα η δική μας εποχή.

Ο Θουκυδίδης σήμερα μας διδάσκει τα πάντα, όλα… Γιατί να τον διαβάσουμε; Πρώτα απ’ όλα ο Πελοποννησιακός Πόλεμος είναι σαν την καθημερινότητα στην κυριολεξία του ανθρώπου μέσω της Ιστορίας και αιωνίως. Το άλλο είναι ότι μπορούμε να ερμηνεύουμε τα πράγματα που συμβαίνουν έχοντας το βλέμμα στη φύση του ανθρώπου. Ο ίδιος λέει ότι τα πάντα γίνονται και θα γίνονται όσο η φύση του ανθρώπου παραμένει ίδια.

Ετσι δίνει την εξήγηση και αποδέχεται πώς κινείται ο κόσμος. Μέσα από εκεί βλέπεις τη φυσιολογία της δύναμης. Ο,τι συμβαίνει σε μια Πολιτεία, το ίδιο συμβαίνει και στο άτομο».

«Η αναζήτηση μιας νέας θεατρικής φόρμας με απασχολεί, αλλά είναι κάτι που δεν το σκέφτομαι, γίνεται αυθόρμητα, σαν μια ανάγκη, σαν μια εσωτερική κίνηση. Κάθε φορά είναι σαν να θέλω να επανεφεύρω τη σχέση μου με το θέατρο ως διαδικασία: εγώ ανάμεσα στη διαδικασία –όχι αυθυποβολή -, εγώ με την «πίστη» μου και την καθημερινότητά μου –δηλαδή, πλούσια και φτωχή –σε συνδιαλλαγή με το αντι-κείμενο.

Δεν σκέφθηκα ποτέ τη διάρκεια όταν ξεκινούσα τη Σφενδόνη. Ισως κάποιες στιγμές που είχαν να κάνουν κυρίως με ορισμένες επιλογές ή τώρα που τα πράγματα είναι δυσκολότερα από ποτέ. Δεν έγινε συνειδητά, αλλά είναι αλήθεια ότι έγινε».

πότε & πού:
Η πρεμιέρα προγραμματίζεται για τα μέσα Μαρτίου.