Ο Λουίτζι Πιραντέλο (1867-1936) τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του, το 1934. Το «Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε», ένα από τα πλέον δημοφιλή έργα του, γράφτηκε το 1916, παίχθηκε το 1917 και έμελλε να καθορίσει την πορεία του. Σε μια εποχή που ο ίδιος ο σικελός δραματουργός παρέμενε μεν γοητευμένος από την αβεβαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά τελούσε και υπό την επίδραση της πολύχρονης ψυχικής ασθένειας της συζύγου του έγραψε το «Ετσι είναι…». Κάνοντας ίσως μια προσπάθεια να ανακαλύψει το μυστήριο της ταυτότητας και την υποκειμενικότητα της αντίληψης έδωσε στο έργο του έναν τίτλο καθοριστικό και εξαιρετικά επιτυχημένο.
Ο Δημήτρης Καραντζάς, ένας από τους σκηνοθέτες της πολύ νεότερης γενιάς, ανέλαβε να το μεταφέρει στη σκηνή του Εθνικού, με την Ξένια Καλογεροπούλου να ερμηνεύει τον καθοριστικό ρόλο της Φρόλα. Τι είναι το έργο; Ενα παιχνίδι ανάμεσα σε αλήθειες και ρόλους, ένα παιχνίδι που επιβεβαιώνει την ανάγκη μας να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας κυρίως αλλά και τους άλλους. Υπάρχει μία πραγματικότητα;
Ο Πιραντέλο τοποθετεί τη δράση σε ένα κλειστοφοβικό περιβάλλον, με τους ήρωες να προσπαθούν να αποδείξουν –ο καθένας για τον εαυτό του –την αλήθεια των αντιφατικών ιστοριών τους προκειμένου να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους. Με τον Πόντσα στον κεντρικό ρόλο, τη γυναίκα του και την πρώην πεθερά του, ο Πιραντέλο δημιουργεί αυτό το τρίγωνο στο οποίο βασίζεται για να ξεδιπλώσει τις σκέψεις και τις απόψεις του. Το «Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε» είναι μια σάτιρα ιδιοφυής και ποιητική μαζί, σκληρή και αδύναμη, σαρωτική αλλά και γεμάτη οίκτο για την αδυναμία του ανθρώπου να κατανοήσει τα αληθινά κίνητρα ακόμη και των δικών του πράξεων.
Στην πλοκή του έργου ο Πόντσα, ένας κρατικός υπάλληλος που έχει μετακομίσει με τη γυναίκα του και την πεθερά του σε μια άλλη πόλη, προκαλεί το ενδιαφέρον του περιβάλλοντός του και γεννά κουτσομπολιά με τον τρόπο που ζει μαζί με τις δύο γυναίκες. Ετσι, όταν ο ίδιος και η πεθερά του καλούνται για εξηγήσεις από τον προϊστάμενο και τον νομάρχη, οι απαντήσεις περιπλέκουν το μυστήριο, αφού ο καθένας έχει τη δική του εκδοχή για την πραγματικότητα.
Ο συγγραφέας
Ο Λουίτζι Πιραντέλο γεννήθηκε στο Αγκριτζέντο της Σικελίας, τον αρχαίο Ακράγαντα, με αστική καταγωγή. Αν και αρχικά ήθελε να γίνει φιλόλογος και εισοδηματίας, στράφηκε στην ποίηση, με τους πρώτους στίχους του να δημοσιεύονται γύρω στα 1890. Λίγο μετά μετέφρασε Γκαίτε. Τελικά σπούδασε Φιλολογία στο Παρίσι και στη Βόννη και δίδαξε ως καθηγητής της Ιταλικής Φιλολογίας στο Ανώτατο Ινστιτούτο της ιταλικής πρωτεύουσας. Στη Ρώμη ο Πιραντέλο συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά δημοσιεύοντας ποιήματα και πεζογραφήματά του. Εγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό με το μυθιστόρημά του «Ο μακαρίτης Ματία Πασκάλ». Ωστόσο χρωστά στο θεατρικό του έργο την παγκόσμια αναγνώρισή του, με κορυφαία τα «Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε», «Η ηδονή της τιμιότητος», «Εξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα», «Να ντύσουμε τους γυμνούς», «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα», «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» και «Ενας ή κανένας».
πότε & πού:
Εθνικό Θέατρο – Κεντρική Σκηνή, Κτίριο Τσίλερ.Πρεμιέρα την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου, στις 21.00. Ως τις 13.4.2014. Τηλ.: 210 5288.170-171. Διάρκεια 120’ χωρίς διάλειμμα.
H ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ THΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Ετσι είναι αν έτσι νομίζετε» του Λουίτζι Πιραντέλο.
Mετάφραση: Ξένια Καλογεροπούλου.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς.
Σκηνικά: Ελένη Μανωλοπούλου.
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη.
Κίνηση: Σταυρούλα Σιάμου.
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής.
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου.
Παίζουν: Ξένια Καλογεροπούλου, Μηνάς Χατζησάββας, Μαρία Κεχαγιόγλου, Εμιλυ Κολιανδρή, Θύμιος Κούκιος, Υβόννη Μαλτέζου, Κώστας Μπερικόπουλος, Μιχάλης Οικονόμου.
Δημοσιεύτηκε στο HELIOS PLUS στις 18 Φεβρουαρίου 2014
HeliosPlus
