Τα τελευταία χρόνια το ψηφιακό βιβλίο ως όρος και ως πραγματικότητα μπήκε στη ζωή μας. Το ebook ήταν η απόλυτη καινοτομία που προκαλούσε τις πιο ερεθιστικές συζητήσεις και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις στις διεθνείς εκθέσεις. Ηταν θεός και δαίμονας μαζί. Συγγραφείς έγιναν βαθύπλουτοι σταρ σε μια νύχτα χάρη στις πωλήσεις του ebook τους, όπως η πολυσυζητημένη E. Λ. Τζέιμς με τις Πενήντα αποχρώσεις του γκρι. Για τους βιβλιοπώλες όμως το ebook ήταν ο εχθρός από το χέρι του οποίου χάθηκαν εκατοντάδες βιβλιοπωλεία. Μοιρολογήσαμε για τον θάνατο του εντύπου, για το τέλος του παραδοσιακού βιβλίου και για την εξαφάνιση των φυσικών βιβλιοπωλείων.
Την εικόνα αυτή ανατρέπουν τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Αμερικανών Εκδοτών που περιγράφουν στασιμότητα ή υποχώρηση στην αγορά του ψηφιακού βιβλίου το 2013 σε σχέση με το 2012. «Δεν ξέρω αν φτάσαμε σε σημείο κορεσμού στην αγορά του ψηφιακού βιβλίου» δήλωσε σε συνέντευξή του ο Λεν Βλάχος, διευθυντής του παρατηρητηρίου Book Industry Study Group, «αλλά μια αγορά που πριν από τρία χρόνια ήταν αναδυόμενη μοιάζει κιόλας γερασμένη».
Οσοι ασχολούνται με το ψηφιακό βιβλίο έσπευσαν να ερμηνεύσουν την κατάσταση. Η υποχώρηση των πωλήσεων στο ηλεκτρονικό βιβλίο οφείλεται κατά το μεγαλύτερο μέρος στην υποχώρηση της αγοράς του ebook για παιδιά και νέους, μια υποχώρηση της τάξεως του 43,7%, σύμφωνα με το The-Digital-Reader.com. Μετά την έξαρση που παρατηρήθηκε με τους Αγώνες πείνας (Hunger Games) της Σούζαν Κόλινς, το ψηφιακό παιδικό-νεανικό βιβλίο «κάθησε» γιατί δεν ακολούθησε κάποια άλλη μεγάλη εκδοτική επιτυχία, λένε. Επιπλέον, η αγορά του ebook δεν αναπτύσσεται αυτόνομα αλλά σε συνάρτηση με την αγορά συσκευών ηλεκτρονικής ανάγνωσης. Οποτε κυκλοφορεί ένας νέος ηλεκτρονικός αναγνώστης αυξάνονται και οι πωλήσεις των ψηφιακών βιβλίων. Φαίνεται όμως ότι και η αγορά συσκευών ηλεκτρονικής ανάγνωσης είναι στάσιμη, γι’ αυτό η Barnes & Noble «πάγωσε» την κυκλοφορία του έγχρωμου Nook που είχε προγραμματίσει.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ευημερία για τα βιβλιοπωλεία, ειδικά τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, τα οποία είδαν μέσα στο 2013 τις πωλήσεις τους να ανεβαίνουν σταθερά. Παρ’ ότι έχουν να ανταγωνιστούν το Amazon και τις μεγάλες εκπτώσεις του, καταφέρνουν, όπως δείχνουν τα πρόσφατα δεδομένα, όχι μόνο να επιβιώνουν αλλά και να αναπτύσσονται.
Μπορούμε να μιλάμε για τάση επιστροφής στο έντυπο, λοιπόν; Μάλλον όχι, μια και στην ουσία το έντυπο ποτέ δεν εγκαταλείφθηκε. Το ηλεκτρονικό βιβλίο αντιπροσωπεύει κάτι λιγότερο από το 25% της αγοράς του βιβλίου –αυτά στην Αμερική και εν μέρει στη Βρετανία, για να είμαστε ακριβείς, γιατί στις χώρες της Ευρώπης τα ποσοστά είναι μονοψήφια -, ποσοστό σημαντικό αλλά πολύ μακριά από αυτό που θα αποκαλούσαμε κατίσχυση στον χώρο του βιβλίου.
Με τη βεβαιότητα που μας επιτρέπουν τα στοιχεία μπορούμε όμως να κάνουμε λόγο για τάσεις που συνδέονται με το ηλεκτρονικό βιβλίο. Οπως φαίνεται, το ψηφιακό βιβλίο συνδέεται άμεσα με τις εκδοτικές μόδες και τις μεγάλες εμπορικές επιτυχίες. Αυτές είναι που «φορτώνονται» στους ηλεκτρονικούς αναγνώστες και, επειδή ο βίος των επιτυχιών αυτός είναι συνήθως λαμπερός αλλά βραχύς, μοιραία λαμπρές αλλά βραχείες είναι και οι περίοδοι ανάπτυξης της αγοράς του ebook. Η τάση που διαφαίνεται είναι ότι η ψηφιακή ανάγνωση έχει κερδίσει μια μερίδα καταναλωτών μοδάτων γκάτζετ και μοδάτων αναγνωσμάτων αλλά όχι ακόμη τους πραγματικούς αναγνώστες.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
