Δικηγόροι και μυθιστοριογράφοι, ο Αλέξης Πανσέληνος, ο Γιώργος Συμπάρδης, Θωμάς Σκάσσης, ο Βασίλης Γκουρογιάννης και ο Βασίλης Κουνέλης μοίραζαν ή μοιράζουν ακόμη τον χρόνο τους ανάμεσα στο επάγγελμά τους και στην τέχνη τους. Ποια είναι η σχέση της νομικής επιστήμης με τη λογοτεχνία; Πώς συνδυάζονται τα εργαλεία της δικηγορικής πειθούς με την τέχνη της μυθιστορηματικής αληθοφάνειας; Τα ερωτήματα θα απαντηθούν στην εκδήλωση-συζήτηση «Δικόγραφο και λογοτεχνία. Η τεχνική της πειθούς και η τέχνη της αφήγησης» που διοργανώνει η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και ο Όμιλος «Αριστόβουλος Μάνεσης» και θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών «Λεωνίδας Ζέρβας» (Βασ. Κωνσταντίνου 48), την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου στις 6.30 μ.μ.
Ομιλητές: Βασίλης Γκουρογιάννης («Πόσο δικηγόρος ο λογοτέχνης, πόσο λογοτέχνης ο δικηγόρος: η σωστή μείξη»), Βασίλης Κουνέλης («Ο δικηγόρος σε ρόλο λογοτέχνη κι ο λογοτέχνης σε ρόλο υπερασπιστή. Διλήμματα, συγκρούσεις και αντιφάσεις ενός “επαγγελματία” γραφιά»), Θωμάς Σκάσσης («Δοκιμασμένη μέθοδος, αβέβαιη πειθώ, εγγενής απορία»), Γιώργος Συμπάρδης («Τα συγκοινωνούντα δοχεία της τέχνης του λόγου»), Αλέξης Πανσέληνος («Το μυθιστόρημα ως δημηγορία»). Θα σχολιάσει ο νομικός Γιώργος Καραβοκύρης («Δίκαιο και λογοτεχνία: ένα παιχνίδι σε δύο χρόνους»). Στην συζήτηση θα προεδρεύσει ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος.
«Είναι πολύ μακρά η λίστα των συγγραφέων που έχουν σπουδάσει νομικά», σχολίασε στο Βήμα ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, υπενθυμίζοντας ορισμένες εξέχουσες περιπτώσεις όπως του Γιώργου Σεφέρη και του Γιώργου Θεοτοκά. Και «ενώ ο ποιητικός λόγος είναι διακριτός από τον νομικό, στον χώρο της πεζογραφίας έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε πώς τα δύο είδη λόγου αλληλεπιδρούν». Η σχέση δικαίου και λογοτεχνίας έχει απασχολήσει κατά καιρούς τον Όμιλο «Αριστόβουλος Μάνεσης», αλλά και τους καθηγητές της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου προσφέρονται σχετικά μαθήματα.
«Είναι προφανής η μεθοδολογική και ουσιαστική συνάφεια του δικογράφου με το λογοτεχνικό έργο, αφενός ως προς την τεχνική, τη χρήση δηλαδή αφηγηματικών τεχνασμάτων, αφετέρου ως προς τον ανομολόγητο, ίσως, πόθο του λογοτέχνη και το συνειδητό, δίχως άλλο, στόχο του νομικού: την κατοχή της υψηλής τέχνης της πειθούς» εξηγεί στο «Βήμα» ο νομικός Γιώργος Καραβοκύρης. «Ωστόσο, η σχέση του δικαίου με τη λογοτεχνία υπερβαίνει τις λειτουργικές ομοιότητές τους, καθώς οι δύο αυτές μορφές δημιουργίας έχουν μια κοινή φιλοσοφική μήτρα. Ειδικότερα, η παραγωγή του κανόνα δικαίου και η γέννηση του λογοτεχνικού έργου ακολουθούν την ίδια ερμηνευτική διαδρομή, η οποία ολοκληρώνεται σε δύο χρόνους, στη γραφή και την ανάγνωση του κειμένου. Η μεταμόρφωση του ενεργήματος του συγγραφέα σε λογοτεχνικό έργο ή σε νομικό κανόνα συντελείται στο πλαίσιο ενός (γλωσσικού) παιχνιδιού, όπου η διάκριση αληθινού και ψεύτικου καθίσταται εξαιρετικά δυσδιάκριτη».
Από τη θεωρία στην πράξη: Για χρόνια ο Αλέξης Πανσέληνος κατέβαινε κάθε πρωί στο δικηγορικό γραφείο του στον Πειραιά. Εκεί συνέτασσε συμβάσεις- ναυλοσύμφωνα, δανειακά συμβόλαια, νηολογήσεις, συμβόλαια εκχώρησης εισοδημάτων. Αυτά ως το μεσημέρι. Το απόγευμα στο σπίτι του ως αργά το βράδυ καταπιανόταν με τα χειρόγραφα που κατέληξαν στα μυθιστορήματα Η μεγάλη πομπή, Βραδιές μπαλέτου, Ο κουτσός άγγελος, Ζαΐδα ή η καμήλα στα χιόνια. Αντίστοιχη ήταν ή είναι ακόμη η καθημερινότητα των υπολοίπων συγγραφέων οι οποίοι θα παρουσιάσουν, βάσει της εμπειρίας τους, τις διαχωριστικές γραμμές και τα συγκοινωνούντα δοχεία νομικού και λογοτεχνικού λόγου.
