Η Καστοριά του Έλληνα αντάρτη, του Βούλγαρου κομιτατζή, του Τούρκου στρατιώτη

Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 9 Αυγούστου ως και τις 30 Σεπτεμβρίου στο Πνευματικό Συνεδριακό Κέντρο Δροσοπηγής του Δήμου Κόνιτσας, ενώ η συλλογή είναι του Γιώργου Γκολομπία που πριν φύγει πρόωρα από τη ζωή πρόλαβε να διασώσει και να αναδείξει το αρχείο του Παπάζογλου (Αρχείο Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης).

Ευρισκόμενη σε νευραλγικό γεωγραφικό σημείο, η Καστοριά όπως άλλωστε όλη η Μακεδονία έζησε ταραγμένα τα τελευταία χρόνια της μακραίωνης οθωμανικής κυριαρχίας, σ’ ένα τοπίο όπου η ελληνική και η βουλγαρική παράταξη βρίσκονταν σε λυσσώδη και αιματηρή διαμάχη για το ποιος θα προσαρτήσει τα νέα εδάφη. Την ίδια ώρα οι ευρωπαϊκοί συρμοί είχαν αρχίσει να διαφοροποιούν τις πατροπαράδοτες συνήθειες, κατ’ αρχάς πιο δραστικά σε ενδυματολογικό επίπεδο. Συγχρόνως την τελευταία περίοδο της ύπαρξής του διένυε και ο μακραίωνος πολυεθνικός – πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της περιοχής, εκεί όπου συμβίωναν Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι και Τουρκαλβανοί, μαζί με τους εντόπιους σλαβοφώνους, πατριαρχικούς ή εξαρχικούς.

Ο ηρωικός και ανήσυχος χαρακτήρας της εποχής φαίνεται κυρίως στη ματιά των προσώπων που εικονίζονται στις φωτογραφίες του Παπάζογλου. Ματιά με κάτι το ιδιαίτερο, το αποφασιστικό και ανδρείο ενώ στρέφεται προς τον φακό. Οι παραδοσιακές φορεσιές, που πριν το 1912 χωρίς εξαίρεση φορούσαν οι ηλικιωμένοι αλλά και μεγάλο ποσοστό των νέων, εναλλάσσονταν με τα φράγκικα των περισσότερων αντρών και τα ευρωπαϊκού τύπου φορέματα πολλών νέων γυναικών, ιδίως από τα αστικά κέντρα της περιοχής.

Πέρα όμως από τη συναρπαστική ενδυματολογική ποικιλία, το αρχείο μάς δίνει επιπλέον τη δυνατότητα για πλήθος επί μέρους πραγματολογικές και στατιστικές αναλύσεις, π.χ. όσον αφορά τους τύπους των όπλων, των υποδημάτων, των κοσμημάτων ή των χτενισμάτων της εποχής. Θα πρέπει τέλος να επισημανθεί ότι ο Λεωνίδας Παπάζογλου ασκούσε τη δουλειά του με βάση επαγγελματικά και όχι ιδεολογικά κριτήρια. Χωρίς διακρίσεις μπροστά από τον φακό του παρέλασαν Έλληνες αντάρτες, Βούλγαροι κομιτατζήδες, Τούρκοι στρατιώτες, αστοί των πόλεων και των μεγάλων χωριών αλλά και οι χωρικοί της περιφέρειας.