Η Ελλάδα του ’60 μέσα από τον φακό του Κωνσταντίνου Μάνου

Ο Κωνσταντίνος Μάνος γεννήθηκε το 1934 στην Κολούμπια, στη Νότια Καρολίνα των ΗΠΑ από γονείς Έλληνες μετανάστες, από τον νησί Αφισιά του Μαρμαρά. Μεγαλώνοντας έμαθε ελληνικά από τους γονείς του. Η φωτογραφική του σταδιοδρομία ξεκίνησε από την φωτογραφική λέσχη του σχολείου του σε ηλικία δεκατριών ετών. Αποφοίτησε από το τμήμα αγγλική λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας. Σε ηλικία δεκαεννέα ετών προσλήφθηκε ως επίσημος φωτογράφος της Συμφωνικής Ορχήστρας της Βοστόνης για το καλοκαιρινό της φεστιβάλ.

Μετά τη λήξη της στρατιωτικής του θητείας εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου άσκησε το φωτογραφικό επάγγελμα ως ελεύθερος επαγγελματίας. Το βιβλίο του «Portrait of Symphony», με θέμα τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστόνης, εκδόθηκε το 1961.

Στα τέλη του 1961 ταξίδεψε στην Ελλάδα, όπου αρχικά σχεδίαζε να περάσει ένα χρόνο φωτογραφίζοντας, με σκοπό να μαζέψει υλικό για την έκδοση βιβλίου. Τελικά, έμεινε τρία χρόνια, κρατώντας ένα μικρό διαμέρισμα στην Αθήνα και ταξιδεύοντας στην ύπαιθρο σε αναζήτηση φωτογραφιών. Αποτέλεσμα αυτής της παραμονής ήταν το λεύκωμα «A Greek Portfolio», που δημοσιεύτηκε το 1972. Το βιβλίο βραβεύτηκε στην Αρλ και στο Φεστιβάλ Βιβλίου της Λειψίας. Το 1963, ο Κωνσταντίνος Μάνος έγινε μέλος του πρακτορείου Μagnum Photos.

Το Μουσείο Μπενάκη αποτίοντας τιμή στον Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς Κωνσταντίνο Μάνο, παρουσιάζει από τις 22 Μαΐου έως τις 25 Αυγούστου 2013 μια έκθεση – αφιέρωμα στη φωτογραφική σειρά του «A Greek Portfolio». Η έκθεση εγκαινιάζεται σήμερα, Τρίτη 21 Μαΐου και θα διαρκέσει έως τις 25 Αυγούστου 2013.

Με τις εικόνες του ο Μάνος μας καλεί συνοδοιπόρους στα απομακρυσμένα χωριά και νησιά της Ελλάδας του ’60 όπου άνθρωποι φτωχοί και αγέρωχοι, μέσα σ’ ένα σκηνικό αγροτικής απλότητας και γαλήνης, δίνουν με αξιοπρέπεια τον αγώνα τους για επιβίωση προσηλωμένοι σ’ έναν τρόπο ζωής απαράλλακτο για αιώνες.

Με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από τη δημιουργία της ενότητας «A Greek Portfolio», ο Κωνσταντίνος Μάνος επανεξετάζει τις λήψεις που πραγματοποίησε κατά το διάστημα 1961-1964 (και συμπληρώθηκαν το 1967), όταν περιηγήθηκε τη γη των γονιών του από άκρη σε άκρη και προσφέρει μια διαφορετική ανάγνωση του υλικού του.

Στο πρώτο μέρος της έκθεσης «Κωνσταντίνος Μάνος. A Greek portfolio» παρουσιάζεται ένα σύνολο πρωτότυπων εκτυπώσεων από τις φωτογραφίες, που επέλεξε ο ίδιος το 1972 για να εικονογραφήσει το ομότιτλο λεύκωμά του. Ενώ, στο δεύτερο μέρος τα θέματα σταχυολογήθηκαν από τα 219 πρωτότυπα τυπώματα που πρόσφατα δώρισε ο δημιουργός στο Φωτογραφικό Αρχείο του Ιδρύματος και τα οποία δεν συμπεριέλαβε ο ίδιος κατά τη σύνθεση «A Greek portfolio».

Αξίζει να σημειωθεί ότι επιστρέφοντας στις ΗΠΑ από την Ελλάδα, ο Κωνσταντίνος Μάνος εγκαταστάθηκε στη Βοστόνη και εργάστηκε για τις εκδόσεις «Time-Life». Ήταν ο βασικός φωτογράφος του βιβλίου τους για την Αθήνα. Το 1974 εργάστηκε ως κύριος φωτογράφος του «Where’s Boston?», μιας παραγωγής πολυμέσων όπου καταγράφεται η ζωή της πόλης. Με το πρόγραμμα αυτό συνδέεται και η έκδοση του βιβλίου του «Bostonians» (1975). Ακολούθησαν οι εκδόσεις «Constantine Manos» (1986) και «American Color», με έγχρωμες φωτογραφίες (1995), και η επανέκδοση του «A Greek Portfolio» (1999) που συνοδεύτηκε από μεγάλη αναδρομική του έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη. Φωτογραφίες του Κωνσταντίνου Μάνου περιλαμβάνονται στις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγου, της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Παρισιού και του Μουσείου Μπενάκη της Αθήνας. Το 2003 τιμήθηκε με το Leica Medal of Excellence για το έργο των έγχρωμων φωτογραφιών του από την Αμερική, ένα «πρόγραμμα σε εξέλιξη».