Τι είναι ένα φωτογραφικό λεύκωμα; Εισιτήριο για ένα ταξίδι στο χώρο αλλά και στον χρόνο. Αν το υλικό καλύπτει απ’ άκρου εις άκρον ολόκληρη την Ελλάδα, τότε πρόκειται για μια περιήγηση. Κι αν ο χρόνος που «έγιναν» οι φωτογραφίες αυτές καλύπτει την περίοδο 1964-1976, τότε η περιήγηση αφορά την Ελλάδα των παιδικών ή νεανικών μας χρόνων, μια Ελλάδα λιγότερο «αναξιοποίητη», γι’ αυτό ίσως και πιο αυθεντική.
Το λεύκωμα «Ελλάδα 1964 -1976» που κυκλοφόρησε τις ημέρες αυτές από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη (223 σελίδες, 24,60 ευρώ) περιλαμβάνει το ξεκίνημα του φωτογραφικού οδοιπορικού του Φώτη Καζάζη, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
«Είναι εικόνες που θυμίζουν πόλεις και τόπους και δείχνουν στους νέους στιγμιότυπα της καθημερινότητας της εποχής εκείνης. Μοιραία οι φωτογραφίες αυτές μας ωθούν σε συγκρίσεις, συσχετισμούς και σε σκέψεις σχετικές με την εξελιξή μας», αναφέρει ο εκδότης.
Ο Φώτης Καζάζης γεννήθηκε στη Νέα Σμύρνη στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και η κύρια εργασία του ήταν σε βιομηχανία καυσίμων/ορυκτελαίων. Με τη φωτογραφία ασχολείται από παιδί. Ασχολήθηκε με τη διδασκαλία της φωτογραφικής τέχνης σε πολλές σχολές. Διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας, έχει κάνει πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει εκδώσει ένδεκα φωτογραφικά λευκώματα.
Το λεύκωμα αυτό περιλαμβάνει φωτογραφίες της νεότητάς του. Η παράθεσή τους ξεκινά από τη Θράκη και μέσω Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου καταλήγει στα νησιά.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι λεζάντες των φωτογραφιών, που ξεπερνούν κατά πολύ τις «επεξηγήσεις τοποθεσιών» ή την «επίταση των νοημάτων», όπως σημειώνει στο οπισθόφυλλο ο εκδότης.
Οι λιτές αλλά εμπνευσμένες λεζάντες του Καζάζη, γραμμένες βεβαίως σήμερα, επιτελούν έναν τριπλό ρόλο. Πρώτον βοηθούν τον αναγνώστη του λευκώματος να αντιληφθεί τη «ματιά» και τα ερεθίσματα του φωτογράφου, δεύτερον τον τοποθετούν ιστορικά στην χρονική περίοδο της φωτογράφησης και τρίτον του δίνουν με λακωνικό τρόπο σημαντικές πληροφορίες για εικονιζόμενα πρόσωπα και πράγματα.
Κατά έναν παράξενο τρόπο τα λακωνικά σχόλια του φωτογράφου, χιουμοριστικά, πικρά ή νοσταλγικά, κάνουν τον αναγνώστη όχι μόνο να καταλάβει, αλλά και να ενστερνιστεί και να αγαπήσει ακόμα μια συγκεκριμένη φωτογραφία!
Χαρακτηριστική η λεζάντα της φωτογραφίας του Πόρου, που έβγαλε ο Καζάζης από το πλοίο πηγαίνοντας για την Υδρα τις απόκριες του 1967. Σε πρώτο πλάνο φαίνεται η ταμπέλα «Εθνική Ριζοσπαστική Ενωση» πάνω από τα γραφεία του κυβερνώντος, τότε, πολιτικού κόμματος. «Σε 55 μέρες ξηλώθηκαν όλα», γράφει ο Καζάζης.
Χαρακτηριστική επίσης η λεζάντα σε φωτογραφία παραδοσιακού σπιτιού στα Αμπελάκια το 1976. «Τη γιαγιά που μόλις διακρίνεται τη συνάντησα το 2009, πολύ γιαγιά», γράφει ο φωτογράφος.
Αίσθηση προκαλεί, τέλος, η παρατήρηση του Καζάζη ότι παρουσιάζει κάποιες από τις φωτογραφίες κυρίως για συγκριτικούς λόγους. «Κάποτε μου τηλεφώνησε κάποιος για να αποσύρω μια φωτογραφία από βιβλίο μου, γιατί δήθεν φαινόταν η γυναίκα του. Η πραγματικότητα ήταν ότι φαινόταν πώς ήταν το οικόπεδό του σε σχέση με αυτό που καταπάτησε αργότερα», παρατηρεί ο φωτογράφος!
Τι επιδιώκει εν τέλει ο Καζάζης με το λεύκωμα αυτό; «Να θυμίσω τόπους, γεγονότα και αισθήματα», απαντά στο εισαγωγικό σημείωμά του. Και εξηγεί: «Συνηθίζω να λέω ότι κάθε λεύκωμα που κάνω είναι σα να καλώ φίλους και γνωστούς σε μια δεξίωση να πιούμε ένα κρασί και να θυμηθούμε τα παλιά. Μια όμορφη ελληνικής συνήθεια που δεν πρέπει να χάσουμε. Φθάνει πια όσα χάσαμε»…
