Τι κοινό έχουν ο Νέλσον Μαντέλα με τη Στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ της Αγγλίας, η Αννα Φρανκ με το Τείχος του Βερολίνου και η «Ντόλτσε Βίτα» του Φελίνι με τον –εν πολλοίς άγνωστο –Γιαν Κάρσκι, έναν ήρωα της πολωνικής αντίστασης ο οποίος ήταν από τους πρώτους που κατόρθωσαν να ενημερώσουν τους Συμμάχους για την κόλαση των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης; Σημείο επαφής το Ινστιτούτο Πολιτισμού της Google (Google Cultural Institute), το φιλόδοξο ψηφιακό αρχείο των σημαντικότερων γεγονότων και προσωπικοτήτων του 20ού και του 21ου αιώνα, το οποίο «βγήκε» στον διαδικτυακό αέρα τους τελευταίους μήνες από τη δημοφιλή μηχανή αναζήτησης σε συνεργασία με 17 μουσεία και διεθνείς πολιτιστικούς οργανισμούς –ανάμεσά τους τα Africa Media Online, το Κρατικό Μουσείο Αουσβιτς-Μπίρκεναου, τα μουσεία της Ανατολικής Γερμανίας στο Βερολίνο και Αννα Φρανκ στο Αμστερνταμ, το ιταλικό Istituto Luce Cinecitta, η Συλλογή Φωτογραφιών LIFE κ.ά.
Σαράντα δύο ψηφιακές εκθέσεις είναι ήδη στη διάθεση του χρήστη και στόχος των υπευθύνων είναι η περαιτέρω αύξησή τους με την παράλληλη επέκταση του δικτύου των συνεργασιών (για τους ενδιαφερομένους: https://g-cultural-institute.appspot.com/signup). Εξι εκατομμύρια αρχειακές φωτογραφίες, κείμενα, σπάνια ντοκουμέντα, βιντεοσκοπημένες μαρτυρίες και φιλμ (όπως το διάρκειας επτά δευτερολέπτων φιλμάκι που αποτελεί τη μοναδική διασωθείσα «ζωντανή» αποτύπωση της Αννας Φρανκ στο παράθυρο του κρησφύγετού της λίγο πριν από τη σύλληψη της ίδιας και της οικογένειάς της και τον εκτοπισμό τους σε διαφορετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης) είναι μερικά μόνο από όσα μπορεί να ανακαλύψει ο χρήστης μέσω μιας εύκολης πλοήγησης.
Επικριτές και υποστηρικτές


«Ο σκοπός του πρότζεκτ είναι να προβάλουμε την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και να διατηρήσουμε τη μνήμη στις επόμενες γενιές» δήλωνε ο Μαρκ Γιoσιτάκα, επρόσωπος της Google, στην παγκόσμια παρουσίαση του προγράμματος τον περασμένο Οκτώβριο. Στο πλαίσιο αυτό, στους φορείς που συμμετέχουν στο πρότζεκτ προσφέρονται όχι μόνο τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να «ανεβάζουν» ψηφιακές εκθέσεις, αλλά και η δυνατότητα συνεργασίας με ιστορικούς, επιμελητές και άλλους ειδικούς, έτσι ώστε να «χτιστεί» ένα αφηγηματικό πλαίσιο για γεγονότα και πρόσωπα το οποίο σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει στα «συμβατικά» μουσεία.
Χάρη στο Ινστιτούτο Πολιτισμού της Google ο επισκέπτης έχει άμεση πρόσβαση στα σημαντικότερα γεγονότα του περασμένου αλλά και του τρέχοντος αιώνα χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψει ή να ανατρέξει σε βιβλία και υλικό που, σε ορισμένες περιπτώσεις, βρίσκεται αποθηκευμένο σε κιβώτια και χώρους φύλαξης των μουσείων. Βεβαίως η κριτική απέναντι στο εγχείρημα δεν λείπει: ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το πρότζεκτ αυτό δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη «ζωντανή» επίσκεψη. Ωστόσο δεν είναι αυτός ο σκοπός του, όπως υποστηρίζουν οι εκπρόσωποι όλων των συνεργαζόμενων φορέων.
Ο Ρόναλντ Λέοπολντ, για παράδειγμα, εκ μέρους του Μουσείου Αννα Φρανκ στο Αμστερνταμ, σε συνέντευξή του η οποία φιλοξενείται στο σχετικό site στέκεται ιδιαίτερα στα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την ανταλλαγή υλικού και εμπειριών για όλους τους οργανισμούς που συμμετέχουν στο πρότζεκτ. «Το Διαδίκτυο είναι πολύ ισχυρό εργαλείο» δηλώνει από την πλευρά της η Αλίσια Μπιαλέτσκα, εκ μέρους του Κρατικού Μουσείου Αουσβιτς-Μπίρκεναου στην ίδια συνέντευξη. Στη συνέχεια η ίδια υποστηρίζει την ανάγκη «επιστροφής στην Ιστορία» με τη χρήση όλων των δυνατοτήτων της σύγχρονης τεχνολογίας, γεγονός που ανοίγει νέους δρόμους τόσο στην πρόσβαση όσο και στην αποτίμησή της. Ο Λέοπολντ θυμίζει μια φράση του πατέρα της Αννας Φρανκ: «Για να χτίσεις το μέλλον, πρέπει να ξέρεις το παρελθόν».
Ο Εντεκ και η Μάλα


Μεταξύ των εκθέσεων οι οποίες ήδη λειτουργούν, ο «Τραγικός έρωτας στο Αουσβιτς» (Κρατικό Μουσείο Αουσβιτς-Μπίρκεναου) κατέχει ιδιαίτερη θέση. Πρόκειται για την ιστορία του Εντεκ Γκαλίνσκι και της Μάλα Τσιμετμπάουμ, δύο εβραϊκής καταγωγής νέων οι οποίοι γνωρίστηκαν και ερωτεύθηκαν στη διάρκεια του εκτοπισμού τους στο Αουσβιτς. Προσπάθησαν να διαφύγουν έχοντας εξασφαλίσει με τη βοήθεια κάποιων μια στολή των SS και ένα όπλο. Ωστόσο η απόπειρά τους απέτυχε, συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν πίσω στο στρατόπεδο. Φυλακίστηκαν εκ νέου, βασανίστηκαν και τελικά οδηγήθηκαν στον θάνατο, ο μεν Εντεκ δι’ απαγχονισμού, η δε Μάλα –για να μην απαγχονιστεί –έκοψε τις φλέβες της.
Στην έκθεση η ιστορία των δύο νέων περνάει καρέ-καρέ: τα παιδικά τους χρόνια, ο χαρακτήρας τους, η εξωτερική τους εμφάνιση, ο έρωτάς τους, η αποτυχημένη προσπάθεια διαφυγής από το στρατόπεδο, μαρτυρίες συγκρατουμένων, ακόμη και μια τούφα από τα μαλλιά της Μάλα. «Αυτή η ιστορία είναι ο θρίαμβος της αγάπης και της ανθρωπιάς» λέει η Μπιαλέτσκα. «Μια απόδειξη ότι ακόμη και σε τέτοιες ανώμαλες και τραγικές συνθήκες μπορεί να υπάρχει φυσιολογική ζωή».

Η Βασίλισσα και ο Φελίνι
«Η στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’», η οποία αποτυπώνει ένα εξαιρετικό γεγονός που έλαβε χώρα στις 2 Ιουνίου 1953, αλλά και τα «Χρόνια της Γλυκιάς Ζωής», μια αναδρομή στην περίοδο της «αφθονίας» στην Ιταλία –η οποία σχηματοποιήθηκε τη δεκαετία του ’50 και έφθασε στην ακμή της το 1960, χρονιά κατά την οποία προβλήθηκε η πασίγνωστη ταινία «La Dolce Vita» του Φελίνι –μέσα από τη μόδα, το φαγητό, τα αυτοκίνητα και την κουλτούρα είναι δύο ακόμη από τις ενδιαφέρουσες εκθέσεις.
Στην πρώτη η στέψη της Ελισάβετ καταγράφεται μέσα από πλήθος έγχρωμων φωτογραφιών και επεξηγηματικών κειμένων: η (μη αναμενόμενη) ανάρρηση στον θρόνο του πατέρα της, βασιλέως Γεωργίου Στ’, τα παιδικά χρόνια της νεαρής πριγκίπισσας, ο δυναμικός χαρακτήρας της, που εκφράστηκε αρκετά νωρίς, στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου… Οι προετοιμασίες για τη στέψη άρχισαν με την άνοδο της Ελισάβετ στον θρόνο τον Φεβρουάριο του 1952, αν και η μεγαλοπρεπής τελετή πραγματοποιήθηκε 16 μήνες αργότερα.
Πέραν όλων των άλλων πάντως, επρόκειτο για σημαντικό γεγονός και για την ιστορία της τηλεόρασης. Ηταν η πρώτη φορά που η τελετή της στέψης κινηματογραφήθηκε, και αυτό παρά την αντίθετη άποψη του πρωθυπουργού Γουίνστον Τσόρτσιλ, αλλά με την επιμονή της ίδιας της Ελισάβετ. Λίγοι ήταν οι Βρετανοί που διέθεταν τότε τηλεοπτικούς δέκτες. Ωστόσο ο κόσμος συνέρρευσε σε κινηματογραφικές αίθουσες, συλλόγους και άλλους τόπους συγκέντρωσης προκειμένου να παρακολουθήσει την τελετή, γεγονός που οδήγησε σε εντυπωσιακή αύξηση των πωλήσεων τηλεοπτικών συσκευών στη χώρα.

πότε & πού:
Περισσότερες πληροφορίες για το Ινστιτούτο Πολιτισμού της Google στο www.google.com/culturalinstitute

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ