Οι ταινίες της εβδομάδας: Επική αγιογραφία με χαβιάρι για όλη την οικογένεια

Ο «Θεός αγαπάει το χαβιάρι» που ακολουθεί όλα τα παραπάνω στάδια της ιστορίας του Βαρβάκη, είναι μια ταινία φτιαγμένη με στόχο να γίνει κάτι σαν αγιογραφικό επικό παραμύθι για όλη την οικογένεια, σκηνοθετημένο κατά τέτοιον τρόπο ώστε ο κεντρικός ήρωάς του να επιβληθεί από την αρχή στη συνείδηση του θεατή ως πρότυπο του ελληνικού ιδεώδους.

Το πρόβλημα είναι ότι η επιβολή του «βαρβάκειου ιδεώδους» δεν αναδίδεται μέσα από το σώμα αυτής καθεαυτής της ταινίας. Αντιθέτως, το νιώθεις από την αρχή ως κάτι το δεδομένο, όπως περίπου είχε συμβεί με την προηγούμενη ταινία του Σμαραγδή, τον «Ελ Γκρέκο». Είναι εμφανές ότι ο σκηνοθέτης δεν μπορεί (και ίσως και να μη θέλει) να κρύψει τον υπέρτατο θαυμασμό του απέναντι στον Βαρβάκη, όπως άλλωστε δεν τον είχε κρύψει απέναντι στον Ελ Γκρέκο.

Επίσης, το «Χαβιάρι», μια πλούσια, λαμπρή υπερπαραγωγή, πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα, με γυρίσματα στην Ελλάδα και στη Ρωσία αλλά και διεθνές καστ, ενώ αστράφτει στους τεχνικούς τομείς (υποδειγματική π.χ. είναι η φωτογραφία του Αρη Σταύρου), χωλαίνει στο σενάριο. Ο βίος του Βαρβάκη δείχνει μοιρασμένος σε χοντροκομμένα κεφάλαια των διαφόρων περιόδων της ζωής του που ποτέ δεν συνδέονται ομαλά μεταξύ τους. Ο ήρωας δεν κινείται στον χρόνο αλλά μεταφέρεται από τη μια περίοδο στην άλλη, απότομα και χωρίς ευελιξία.

Σε καμία περίπτωση βεβαίως δεν θα μπορούσες να πεις ότι η προσπάθεια που έχει γίνει δεν διακρίνεται από αξιοπρέπεια και σοβαρότητα. Εκεί όμως που θα περίμενες να αναπτυχθεί ζωτικά η μόνη πραγματική ανθρώπινη σύγκρουση στην ταινία, ανάμεσα στον Βαρβάκη και στον πρώην φίλο και σύμμαχο αλλά αργότερα εχθρό του, τον Λεφεντάριο (Χουάν Ντιέγκο Μπότο), ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει τη σχέση τους επιδερμικά και τον Λεφεντάριο ως κομπάρσο.

Οσο περνά ο καιρός και σκέφτομαι την ταινία (γιατί είναι μια ταινία που σκέφτεσαι μετά), τόσο περισσότερο βέβαιος νιώθω ότι οι καλύτερες σκηνές της ταινίας είναι εκείνες ανάμεσα στον Μπότο και στον πρώην Μόντι Πάιθον Τζον Κλιζ που υποδύεται τον βρετανό διοικητή της Ζακύνθου (στο Λοιμοκαθαρτήριο της οποίας ο Βαρβάκης μεταφέρεται). Αυτό οφείλεται κυρίως στους δύο ηθοποιούς και στη χημεία τους.

Οι περισσότεροι ηθοποιοί των δεύτερων ρόλων είναι αυτό που πάνω-κάτω περιμένεις: οι απαραίτητες διακοσμητικές φιγούρες που προσφέρουν τη δική τους αίγλη στο εγχείρημα. Μια Κατρίν Ντενέβ δεν χρειάζεται και πολύ για να ξεχωρίσει σε έναν ρόλο όπως της Αικατερίνης της Μεγάλης αλλά το λίφτινγκ προσώπου, εδώ, έχει πιο έντονη παρουσία απ’ ό,τι το ίδιο το πρόσωπο. Με την εξωφρενική λευκή περούκα και το μούσι του ο Λάκης Λαζόπουλος στο κάθε άλλο παρά θεϊκό πέρασμα που κάνει, νιώθεις ότι ανταγωνίζεται σε κακό μακιγιάζ τον Τσάρλτον Ιστον ως Μωυσή στις «10 εντολές» του Σεσίλ Ντε Μιλ.

Οσο για τον Σεμπάστιαν Κοχ, κάνει ό,τι μπορεί για να φανεί αγράμματος και άξεστος όπως όλα δείχνουν ότι ήταν ο Βαρβάκης αλλά δυστυχώς αν κάτι καταφέρνει είναι να δείχνει σαν χαμένο πριγκιπόπουλο, ένας δανδής που αναζητεί τον πραγματικό εαυτό του. Προσέξτε τη σκηνή όπου ο έκτακτος Ακης Σακελλαρίου, που παίζει τον δάσκαλο του Βαρβάκη (ενώ βρίσκεται πια στη Ρωσία), προσπαθεί να τον διορθώσει ευγενικά επειδή κρατά ένα βιβλίο ανάποδα. Ο τρόπος με τον οποίο ο Κοχ τον κοιτάζει είναι σαν να είναι εκείνος ο δάσκαλος.

Το χαβιάρι πάντως, το ζήλεψα. Ηθελα να φάω αμέσως μετά την ταινία.

Γυρισμένο το 2006, τρία χρόνια πριν από το αριστουργηματικό «Τι απέγινε η Ελι;» και πέντε πριν από το «Ενας χωρισμός» που απέσπασε το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, το «Πυροτεχνήματα την Τετάρτη» του ιρανού σκηνοθέτη Ασγκαρ Φαρχαντί είναι μια εξίσου ενδιαφέρουσα ταινία, από την οποία αντιλαμβάνεσαι αμέσως την παρουσία ενός μεγάλου σκηνοθέτη.

Τα «Πυροτεχνήματα», που στο στήσιμό τους μοιάζουν αρκετά με τον «Χωρισμό», καταγράφουν μια ημέρα από τη ζωή ενός φαινομενικά καλοβαλμένου αλλά στην πραγματικότητα διαλυμένου ζευγαριού νεόπλουτων Ιρανών (Χεντιέχ Τεχρανί, Χαμίντ Φαροκνεζάντ). Καταλυτικό ρόλο στο δράμα (όπου το ζήτημα της συζυγικής απιστίας κρατά άρχουσα θέση) θα παίξει μια νεαρή κοπέλα (Ταρανέχ Αλιντούστι) που πιάνει δουλειά στο σπίτι των πλουσίων ως οικιακή βοηθός και, όχι ακριβώς άθελά της, γίνεται κομμάτι της ζωής του.

Ο Φαρχαντί ελέγχει με χειρουργική ακρίβεια τον χώρο, τα πρόσωπα και τη διαρκή κίνηση των ηρώων. Και πραγματικά, για ταινία δωματίου η κινητικότητα των «Πυροτεχνημάτων» είναι εντυπωσιακή. Οπως πάντα οι ήρωες του Φαρχαντί φωνάζουν, κλαίνε ή λογομαχούν δημιουργώντας ταυτοχρόνως ένα παράξενο σασπένς που κρατά τον θεατή διαρκώς σε εγρήγορση.

Τέλος, το φόντο. Ο σκηνοθέτης το αξιοποιεί υποδειγματικά, πλάθοντας μια Τεχεράνη υποταγμένη πλήρως στη δυτική νοοτροπία που θυμίζει μεγαλούπολη της Ευρώπης, βυθισμένη στα ψυχοσωματικά προβλήματα, την υστερία, τον πανικό και τις νευρώσεις.

Οταν το 2008 η «Αρπαγή» του Πιερ Μορέλ βγήκε στις αίθουσες, κανείς δεν φανταζόταν ότι μια σχετικά φθηνή για τα μέτρα του Χόλιγουντ περιπέτεια (κόστισε μόλις 25 εκατ. δολάρια), με πρωταγωνιστή έναν 55άρη Ιρλανδό που ποτέ δεν υπήρξε action star, τον Λίαμ Νίσον, θα έσπαζε ταμεία παγκοσμίως.

Και όμως, η «Αρπαγή», στην παραγωγή της οποίας ενεπλάκη ο δαιμόνιος Λικ Μπεσόν, είχε κάνει την έκπληξη κλείνοντας την καριέρα της με 226.830.568 δολάρια παγκοσμίως (και αυτά ήταν τα έσοδα μόνον στις αίθουσες!). O κόσμος γοητεύθηκε από τον θηριώδη Νίσον στον ρόλο του συνταξιούχου κυβερνητικού πράκτορα που μπορούσε να φέρει τον κόσμο ανάποδα προκειμένου να βρει μέσα σε 72 ώρες την κόρη του, θύμα απαγωγής εμπόρων λευκής σαρκός στο Παρίσι.

Είναι πράγματι πολλά τα λεφτά που έκανε η «Αρπαγή», και εδώ που τα λέμε εμπορικά μιλώντας θα ήταν μάλλον ανόητο να μην την ακολουθήσει μια «συνέχεια», η «Αρπαγή 2» («Taken 2», ΗΠΑ/ Γαλλία, 2012), σκηνοθετημένη αυτή τη φορά από τον Ολιβιέ Μεγκατόν και με φόντο την Κωνσταντινούπολη.

Οι αλβανοί συγγενείς των αλβανών παρανόμων της πρώτης ταινίας είναι αποφασισμένοι να πάρουν το αίμα τους πίσω εκδικούμενοι τον Νίσον που ξεπάστρεψε το σόι τους. Ποιος είδε τον Θεό και δεν τον φοβήθηκε λοιπόν, αφού τούτη τη φορά ο Νίσον έχει τρεις στο μυαλό του για να σώσει από τα ανθρώπινα τέρατα: ξανά την κόρη του (Μάγκι Γκρέις), την πρώην γυναίκα του (Αμάντα Πιτ) και τον εαυτό του.

Οι απιθανότητες του σεναρίου μπαίνουν άνετα στο βιβλίο Γκίνες και ο Νίσον κάνει τον Τζον Ράμπο, τον Τζέιμς Μποντ και τον Τζέισον Μπορν να δείχνουν νήπια μπροστά του. Εύγε του λοιπόν…

«Ο πόλεμος έχει κανόνες, η πολιτική όχι». Γνωστό και σωστό. Το ακούμε (και πολύ περισσότερο το βλέπουμε) στην τελευταία κωμωδία του Τζέι Ρόουτς «Οι υποψήφιοι» («The campaign», ΗΠΑ, 2012), όπου δεν υπάρχει κάτι που να μην ισοπεδώνεται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας δύο υποψηφίων των Ρεπουμπλικανών σε μια από τις περιφέρειες της Βόρειας Καρολίνας.

Από τη μια πλευρά ο έμπειρος πολιτικός Γουίλ Φερέλ, χυδαίος, απατεώνας και ανήθικος με δίπλωμα, και από την άλλη ο μπούλης με το υποκοριστικό «γαργαλοχέστης», ο Ζακ Γαλιφιανάκης, ανίδεος από πολιτική αλλά με τις πλάτες δύο αδελφών δισεκατομμυριούχων (Νταν Αϊκρόιντ και Τζον Λίθγκοου) που τον στηρίζουν για τα δικά τους συμφέροντα («στην αμερικανική πολιτική όταν έχεις τα λεφτά τίποτε δεν είναι απρόβλεπτο»).

Σε αρκετά σημεία η διαμάχη βγάζει γέλιο και σε κάποια άλλα γίνεται μπανάλ. Είναι εμφανές ότι το χιούμορ του Σάσα Μπάρον Κόεν των «Μπόρατ» και «Δικτάτορα» έχει κάνει σχολή με αποτέλεσμα να το αναζητούν απεγνωσμένα. Ετσι λοιπόν ο μεν Φερέλ θα υποστηρίξει ότι το μουστάκι του αντιπάλου του παραπέμπει στην Αλ Κάιντα και τον Σαντάμ Χουσεΐν, ενώ για να ξεφτιλίσει ακόμα περισσότερο τον Γαλιφιανάκη θα αποπλανήσει τη γυναίκα του τελευταίου και θα… κινηματογραφήσει το σεξ τους. Ολα αυτά βεβαίως μέχρι τη στιγμή που και οι δύο αντίπαλοι θα καταλάβουν ότι κατά βάθος είναι καλοί άνθρωποι και το καλό του λαού η άμεση προτεραιότητά τους.

Ελα τώρα…

Δέκα(!) σκηνοθέτες έχουν την ευθύνη για το χαοτικό φιλμ που τιτλοφορείται «V/H/S» (ΗΠΑ, 2012) και προβλήθηκε πριν από λίγο καιρό στις Νύχτες Πρεμιέρας Cosmote βρίσκοντας κατόπιν διανομή. Γυρισμένο επίτηδες με ερασιτεχνικό ύφος, το «V/H/S» είναι μια συρραφή εξωφρενικών ιστοριών τρόμου (κάμερα στο χέρι, κάμερα στα γυαλιά, skype κ.λπ.) όπου με φρικώδη τρόπο ανακατεύονται τα τηλεοπτικά παράσιτα, ο παντός είδους τρόμος, ο εφηβικός «κωλοπαιδισμός» και –βέβαια –το σεξ. Οποιος όλα τούτα προσπαθήσει να τα συνοψίσει, θα βρεθεί προ αδιεξόδου. Υποτίθεται ότι η ταινία είναι μια συρραφή από το «απαγορευμένο» υλικό που θα βρει στο σπίτι ενός ηλικιωμένου μια σπείρα κλεφτών που επίσης κινηματογραφεί τα όσα κάνει. Οι σκηνοθέτες έχουν προφανώς δει πολλές ερασιτεχνικά γυρισμένες ταινίες τρόμου αλλά και πολύ, πάρα πολύ ερασιτεχνικό πορνό στο Internet. Το σύνολο, από το οποίο δεν λείπουν οι αναφορές στις ταινίες ζόμπι, στο «Blair Witch Project», στο «Αλιεν», στη «Μεταφυσική δραστηριότητα» και σε καμιά 20αριά ακόμη ταινίες, είναι κακότεχνο, κουραστικό και εξωφρενικά αντικινηματογραφικό. Η θέση του «V/H/S» είναι μόνον το YouTube.

Η παραγωγής 1926 βωβή ταινία «Ο στρατηγός» («The general») είναι το αριστούργημα του Μπάστερ Κίτον με τον αμίμητο κωμικό στον ρόλο ενός μηχανικού τρένου στον αμερικανικό Νότο, ο οποίος λατρεύει παράφορα μι γυναίκα (Μάριον Μακ) αλλά και την ατμομηχανή του, την οποία ονομάζει «Ο στρατηγός». Κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, ο μηχανικός θα κληθεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του στα τρένα και το αποτέλεσμα θα είναι αυτή η ασυνήθιστη, τρελή αισθηματική κωμωδία στην οποία δένει εξαιρετικά το πολεμικό φόντο.