Σε ζεστή ατμόσφαιρα – μεταξύ συναδέλφων και συνοδοιπόρων οι παλαιότεροι και συνοδευόμενοι από το ενθουσιώδες κοινό των φίλων τους οι νεότεροι – οι συγγραφείς που τιμήθηκαν με τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2011 για τη λογοτεχνία, τη μετάφραση και το παιδικό βιβλίο παρέλαβαν τα βραβεία τους σε επίσημη τελετή που
πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς.
Μολονότι το βιβλίο δοκιμάζεται σκληρά από την κρίση, «οι δημιουργικές δυνάμεις του τόπου, αυτές που θα τον βγάλουν από την κρίση, είναι όχι απλά παρούσες αλλά και πιο παρεμβατικές από ποτέ, αυτό είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα που στέλνει η αποψινή γιορτή στην ελληνική κοινωνία» είπε κλείνοντας τον χαιρετισμό του ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος, ο οποίος παρέστη σε μέρος της τελετής και απένειμε τα πρώτα βραβεία.
Απόντες ήταν από το γεμάτο αμφιθέατρο οι πολιτικοί κάθε χρωματισμού, όχι όμως η πολιτική και η ελληνική κρίση. «Στην ιερή μνήμη των νεκρών του Διστόμου και σε όσους αγωνιζόμαστε να μη δημιουργηθεί κοίτη στην οποία θα τρέξει ο βόρβορος του νεοναζισμού πάνω στο μακελεμένο σώμα τούτης της πατρίδας» αφιέρωσε – μέσα σε καταιγισμό χειροκροτημάτων – το βραβείο του ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης, ο οποίος παρέλαβε το Βραβείο μαρτυρίας-χρονικού για το βιβλίο του «Δίστομο – 10 Ιουνίου 1944: το ολοκαύτωμα» (Σύγχρονη Έκφραση, 2010).
Νωρίτερα, παρατεταμένο χειροκρότημα είχε αποσπάσει η αναφορά του ποιητή Θοδωρή Ρακόπουλου στους έλληνες της διασποράς και στο νέο κύμα μετανάστευσης. «Εύχομαι να ανατραπεί η παρούσα κατάσταση που αναγκάζει Έλληνες να ζουν και να γράφουν ελληνικά μακριά από την Ελλάδα» κατέληξε ο συγγραφέας – που ζει στο εξωτερικό από το 2004 –, ο οποίος μοιράστηκε το νέο Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα με τον πεζογράφο Μιχάλη Γεννάρη.
Άλλοι μίλησαν σε τόνο περισσότερο προσωπικό και συγκινητικό. Ο τιμημένος με το Βραβείο ποίησης Γιώργος Μαρκόπουλος αφιέρωσε τη βραδιά στη μνήμη των ποιητών της γενιάς του ’30 αλλά και των μεταπολεμικών ποιητών, «στη σιδηρά πυροβολαρχία της ελληνικής ποίησης που μας τάισε κρουστό ψωμί και καλό γάλα» αλλά και στους προσφάτως εκλιπόντες συνοδοιπόρους Γιάννη Βαρβέρη και Αργύρη Χιόνη.
Τους αναγνώστες ευχαρίστησε ο βραβευθείς με το Βραβείο διηγήματος Χρήστος Οικονόμου λέγοντας πως χαίρεται αν με τα διηγήματά του βοήθησε κάποιους ανθρώπους «να κρατήσουν την πίστη τους όταν ο κόσμος συνωμοτεί για να τη χάσουμε». «Τη μετάφραση και τα μάτια σας»
Από την πλευρά του, ο κλασικός φιλόλογος Δημήτρης Μαρωνίτης, ο τιμηθείς με το νέο Βραβείο απόδοσης έργου της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα νέα ελληνικά, με τη φράση «Είναι η πρώτη φορά που αναγνωρίζεται επισήμως η τιμή της ενδογλωσσικής μετάφρασης ασκημένης σε θεμελιακό έργο της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας» υπογράμμισε τη σημασία του νέου βραβείου για τον διάλογο με το αρχαιογλωσσικό παρελθόν μας.
Θερμά χειροκροτήθηκε η Κάρμεν Βιλέλα, η μεταφράστρια του Ροΐδη στα ισπανικά, όταν εξέφρασε τη συγκίνησή της για το Βραβείο απόδοσης έργου ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα, το οποίο μοιράστηκε με τον ελληνικής καταγωγής αμερικανό νεοελληνιστή Πίτερ Τζέφρις. «Το βραβείο είναι σημαντικό για μένα γιατί μου το απονέμετε εσείς οι Έλληνες και σας ευχαριστώ από καρδιάς» είπε η ισπανίδα μεταφράστρια η οποία μόλις ολοκλήρωσε και τη μετάφραση του «Καπετάν Μιχάλη» του Καζαντζάκη.
Αν η μετάφραση διευκολύνει τον διάλογο με τον Άλλον και η ενίσχυσή της από την πολιτεία εντείνει την εξωστρέφειά μας, το παιδικό βιβλίο είναι εκείνο που χτίζει αναγνώστες. «Η παιδική λογοτεχνία δεν είναι αποπαίδι της λογοτεχνίας ενηλίκων, τους αναγνώστες τους σμιλεύουμε σε μικρή ηλικία με το καλό παιδικό βιβλίο και είναι μεγάλη η ανάγκη να το ενισχύουμε σήμερα που έχει να αντιπαλέψει την ηλεκτρονική εικόνα», θύμισε το αυτονόητο που συχνά λησμονούμε ο Χρήστος Μπουλώτης, ο οποίος παρέλαβε το Βραβείο παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου.
Στην εκδήλωση παρευρέθησαν ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Θάνος Μικρούτσικος και έλληνες καλλιτέχνες, πολλές ήταν όμως οι απουσίες τόσο από τον λογοτεχνικό όσο και από τον εκδοτικό κόσμο.
Μέγας απών από τους βραβευθέντες ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο οποίος δεν αποδέχθηκε το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. «Αν το έργο του υπαγορεύει στον Χριστιανόπουλο να μην αποδεχτεί την τιμή, δεν ακυρώνει όμως τη διάκριση της πολιτείας»
Το «εναντίον», όπως εκφράζεται στο περίφημο ομώνυμο κείμενο του Χριστιανόπουλου του 1979, στο οποίο μεταξύ άλλων ο ποιητής εναντιώνεται στις βραβεύσεις «από όπου κι αν προέρχονται», αποτελεί για τον Χριστιανόπουλο καταστατική συνθήκη επισήμανε ο ομιλητής, «είναι το καθεστώς που ορίζει τον άνθρωπο του πνεύματος».
Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2011
