«Auguri, signore» («Συγχαρητήρια, κύριε»). Δευτέρα μεσημέρι στον τέταρτο όροφο της «καρδιάς» του Φεστιβάλ, στην αίθουσα Μπερλινάλε Πάλαστ. Ο Βιτόριο Ταβιάνι βγάζει την τραγιάσκα του και μου λέει τα παραπάνω λόγια καθώς με αποχαιρετά σφίγγοντάς μου δυνατά το χέρι. Εχει προηγηθεί η συνέντευξή μας μαζί με τον αδελφό του Πάολο.
Το αχώριστο ντουέτο των βετεράνων ιταλών δημιουργών («Πατέρας αφέντης», «Χάος», «Αλονζανφάν») βρέθηκε στο Βερολίνο για την παρουσίαση και προώθηση της ταινίας «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει». Οταν όμως άκουσαν ότι κάποιος από το μικρό γκρουπ των δημοσιογράφων μπροστά τους ήταν Ελληνας, έδειξαν αμέριστο ενδιαφέρον. «La Grecia, la Grecia…» μουρμούρισε με παράπονο ο Βιτόριο.
Είχαν προηγηθεί μόλις λίγες ώρες από τη βραδιά που η Αθήνα μετατράπηκε σε κόλαση. Οι εφιαλτικές εικόνες είχαν μεταφερθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη και οι Ταβιάνι ήταν ενήμεροι, όπως όλοι άλλωστε. «Πολλά κακά στην Ελλάδα αυτή την εποχή» μου είπε ο Πάολο Ταβιάνι. «Ακόμη θρηνώ τον καλό, τον πολύ καλό μου φίλο, αυτόν τον σπουδαίο σκηνοθέτη και άνθρωπο, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Και τώρα αυτή η καταστροφή… Στην Ιταλία φοβόμαστε. Φοβόμαστε για τα όσα βλέπουμε να γίνονται στην Ελλάδα και για τα όσα δεν μπορούμε να προβλέψουμε ότι θα γίνουν. Ισως να είμαι αφελής, εξακολουθώ όμως να πιστεύω στην Ευρώπη, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ικανότητα αυτού του θεσμού, μέσω του κεφαλαίου και των τραπεζών, να λύσει το πρόβλημα του χρέους και της οικονομικής κρίσης».
«Η θέση της Ισπανίας είναι χειρότερη»
Εφέτος στο Βερολίνο, κάθε φορά που έλεγες ότι είσαι από την Ελλάδα, τα βλέμματα άλλαζαν. Αλλοι έκαναν χιούμορ (μαύρο), άλλοι έπαιρναν ύφος θρηνητικό, άλλοι απορούσαν που με έβλεπαν εκεί, ενώ κάποιοι ήταν της γνώμης ότι η Ελλάδα υπήρξε ο εύκολος στόχος, ο αδύναμος κρίκος, ο αποδιοπομπαίος τράγος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Μιλώντας με τον ισπανό ηθοποιό Χουάν Ντιέγκο Μπότο, ο οποίος ερμήνευσε τον ιεροεξεταστή στο «Ελ Γκρέκο» του Γιάννη Σμαραγδή (και τον οποίο θα δούμε στην επόμενη ταινία του τελευταίου «Και ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι»), εξεπλάγην από την αυστηρότατη κριτική που άσκησε προς τη δική του χώρα: «Η θέση μας είναι χειρότερη από τη δική σας, γιατί σήμερα στην Ισπανία η γνώμη του λαού δεν μετρά καθόλου» είπε ο Μπότο φέρνοντας ως παράδειγμα την απαίτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης να εντάξει η χώρα του στο Σύνταγμά της τον έλεγχο του ελλείμματός της.
«Το Σύνταγμα της Ισπανίας απαγορεύει τις αλλαγές αν δεν ψηφιστούν από τον λαό. Αυτό που έκαναν λοιπόν ήταν να αλλάξουν το Σύνταγμα έτσι ώστε να μη χρειάζεται να ρωτηθεί ο λαός. Αλλαξαν το Σύνταγμα για να μπορούν… να αλλάζουν το Σύνταγμα. Μετά από αυτό σταμάτησα να πιστεύω σε ένα σύστημα απάτης».
«Η μόνη λύση, να καούν οι δρόμοι»
«Η γνώμη μου είναι ότι η κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στην κατάρρευση και του καπιταλιστικού» μου είπε ο γερμανός σκηνοθέτης Κρίστιαν Πέτσχολντ, ο οποίος επίσης διαγωνιζόταν με την ταινία «Barbara», την ιστορία μιας ανατολικογερμανίδας γιατρού (Νίνα Χος) που είναι αποφασισμένη να διαφύγει στη Δύση. «Η μόνη πραγματική ευκαιρία για να αλλάξουν τα πράγματα και να πεθάνει το σάπιο σύστημα που δεν ταλαιπωρεί μόνο την Ελλάδα αλλά ολόκληρο τον κόσμο βρίσκεται στα χαμηλά στρώματα, στον ίδιο τον λαό. Αυτή όμως θα είναι μια πολύ αιματηρή επιχείρηση και ο κόσμος τη φοβάται, όπως τη φοβάμαι και εγώ».
Ο Πέτσχολντ πάντως είναι υπέρ των ακραίων διαδηλώσεων στην Ελλάδα. «Πρέπει να καούν οι δρόμοι, αυτή είναι η μόνη σας ευκαιρία» είπε αναφερόμενος στα γεγονότα της περασμένης Κυριακής. «Είδατε πώς αντέδρασε το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας; Είναι εναντίον της καταπίεσης που δέχεται η Ελλάδα. Εμείς οι Γερμανοί πρέπει να δείξουμε αλληλεγγύη απέναντι στους Ελληνες. Οι εργάτες πρέπει να σταθούν στο πλευρό των εργατών. Αυτός δεν είναι ένας πόλεμος κρατών αλλά μια ένδειξη αλληλεγγύης ανάμεσα στους εργάτες όλων των λαών».
«Η απελπισία δεν αποτελεί επιλογή»
Το θετικό μέσα σε όλη αυτή τη δυσοίωνη κατάσταση είναι ότι μια ταινία που μιλάει ελληνικά εκπροσώπησε τη χώρα μας στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του 62ου Φεστιβάλ Βερολίνου. Τα «Μετέωρα» του Σπύρου Σταθουλόπουλου, συμπαραγωγή Ελλάδας / Γερμανίας, αναφέρονται στον έρωτα ενός μοναχού και μιας μοναχής των Μετεώρων (Τέο Αλεξάντερ – Ταμίλα Κουλίεβα). «Ο καθένας έχει την άποψή του για την κρίση» είπε ο νεαρός σκηνοθέτης μιλώντας στους δημοσιογράφους. «Εγώ μπορώ να είμαι αντικειμενικός μόνο όταν βλέπω και ακούω ό,τι γίνεται μέσα στο ίδιο μου το σπίτι. Τα αυστηρά μέτρα λιτότητας έχουν επηρεάσει τους πάντες στην Ελλάδα, γεγονός που βίωσα βλέποντας τη σύνταξη της γιαγιάς μου να μένει μισή. Γι’ αυτό και αποφάσισα να της δώσω έναν ρόλο στην ταινία μου» κατέληξε προκαλώντας αρκετά γέλια στην αίθουσα. Αναφερόμενος στη δυσάρεστη φάση που περνά η Ελλάδα ο Τέο Αλεξάντερ στην ίδια συνέντευξη είπε την πιο ελπιδοφόρα κουβέντα. Ο ηθοποιός, ο οποίος αυτή την περίοδο κάνει καλή καριέρα στην Αμερική (παίζει ένα από τα βαμπίρ της επιτυχημένης τηλεοπτικής σειράς «True blood»), βρήκε τον τρόπο να συνδυάσει την ταινία με την πραγματικότητα: «Νομίζω ότι στην καρδιά τους τα «Μετέωρα» λένε πως στις σκοτεινές στιγμές που ζούμε αυτή την εποχή η απελπισία δεν είναι επιλογή. Είμαστε τυχεροί που βρισκόμαστε ανάμεσα στους ζωντανούς. Και ως ζωντανοί έχουμε χρέος να μην το βάλουμε κάτω και να παλέψουμε».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
