Ένας ακόμη φορέας πολιτισμού, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ), έπειτα από 11 χρόνια λειτουργίας και ένα σίριαλ προσπαθειών διάσωσής του τα τελευταία χρόνια, κλείνει οριστικά στα τέλη Φεβρουαρίου σύμφωνα με απόφαση της Γενικής Συνέλευσής του που ελήφθη την περασμένη Πέμπτη και ανακοινώθηκε σήμερα. «Μπορεί να εκληφθεί σαν θαύμα το γεγονός ότι [το ΕΚΕΜΕΛ] τα δύο τελευταία χρόνια λειτουργούσε, κάλυπτε τις υποχρεώσεις του έναντι των σπουδαστών και των εταίρων του στο πλαίσιο ποικίλων δραστηριοτήτων, από τα βραβεία μετάφρασης ως τα συνέδρια και τις συνεργασίες με πανεπιστήμια και οργανισμούς του εξωτερικού», διαβάζουμε στην ανακοίνωση που υπογράφει η διευθύντρια του ΕΚΕΜΕΛ Ελένη Ζέρβα.
«Πολλοί οργανισμοί κλείνουν ή ετοιμάζονται να κλείσουν. Υπάρχουν κάποιοι γύρω μας που λένε πως, όταν κάτι δεν είναι πια χρήσιμο για την κοινωνία, καλύτερα να κλείνει. Ζούμε πλέον σε μια χώρα όπου το θέατρο, η επιμόρφωση, τα σεμινάρια θεωρούνται πολυτέλεια. Σε καμία περίπτωση δεν θα θέλαμε να υποβαθμίσουμε τις δυσκολίες της εποχής που διανύουμε. Ωστόσο οι δυσκολίες των καιρών δεν σημαίνουν ότι η εν λόγω κατάσταση μπορεί να διατυπωθεί μ’ αυτόν τον τρόπο. Θα ήταν ύβρις τόσο για το επάγγελμά μας όσο και για τα πραγματικά προβλήματα μέσα στα οποία ζούμε να λέμε ότι ένα κέντρο μετάφρασης κλείνει επειδή δεν είναι πια χρήσιμο στην κοινωνία.
»Παρά ταύτα, το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης κλείνει, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι όλες οι δραστηριότητές του αναστέλλονται. Το Κέντρο ήταν ένας τόπος συγκέντρωσης για τους ανθρώπους του επαγγέλματος και η δυναμική της μετάφρασης στην Ελλάδα δεν εξαρτάται από το κλείσιμο ενός οργανισμού. Το περιοδικό «Απηλιώτης» συνεχίζει τις δραστηριότητές του, ενώ οι ήδη προγραμματισμένες δράσεις του Κέντρου που σχετίζονται με συνεργασίες θα υλοποιηθούν. Η μετάφραση δεν σταματά».
Πού συνεχίζεται; Στην Ελληνοαμερικανική Ένωση όπου μεταφέρονται όλες οι δραστηριότητες του ΕΚΕΜΕΛ, η οποία ανακοίνωσε σήμερα την ίδρυση Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Λογοτεχνικής Μετάφρασης «ως ιδιαίτερης δραστηριότητας της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης με οργανωτική και λειτουργική αυτονομία. Το Ινστιτούτο θα συνεργάζεται με το Τμήμα Μετάφρασης της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης καθώς και με άλλα συγγενή ινστιτούτα και φορείς που προωθούν την λογοτεχνική μετάφραση και ευρύτερα την διαπολιτισμική συνεργασία στο εξωτερικό και στην χώρα μας.
»Στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Λογοτεχνικής Μετάφρασης της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης θα υπαχθούν τα μαθήματα λογοτεχνικής μετάφρασης που διεξάγονται ήδη στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, τα οποία και θα διευρυνθούν για να περιλάβουν εκτός της αγγλικής γλώσσας τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά και άλλες γλώσσες.
»Στο ίδιο Ινστιτούτο θα υπαχθεί και η οργάνωση του Ετήσιου Συνεδρίου Λογοτεχνικής Μετάφρασης το οποίο είχε και στο παρελθόν υποστηριχθεί από την Ελληνοαμερικανική Ένωση, η συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά προγράμματα καθώς και η συνέχιση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Το εργαστήρι του μεταφραστή», η συνέχιση της έκδοσης του ηλεκτρονικού περιοδικού «Απηλιώτης», η υποστήριξη της λειτουργίας του Σπιτιού της Λογοτεχνίας στην Πάρο και την Κρήτη με οργάνωση εκδηλώσεων και πολιτιστικών γεγονότων και άλλες δραστηριότητες που θα ανακοινωθούν εν καιρώ, καθώς και η υποστήριξη του θεσμού των βραβείων λογοτεχνικής μετάφρασης. Ψυχή του Ινστιτούτου θα είναι η κυρία Ελένη Ζέρβα».
Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η είδηση της διακοπής λειτουργίας του μη κερδοσκοπικού οργανισμού, που ιδρύθηκε το 2001 με σκοπό να εκπαιδεύσει μια νέα γενιά μεταφραστών και να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας της λογοτεχνικής μετάφρασης και των επιστημών του ανθρώπου, ήταν το παροιμιώδες «κεραυνός εν αιθρία». Τον Μάιο του 2010 το ΕΚΕΒΙ έλαβε την απόφαση διακοπής της ετήσιας επιχορήγησης των 100.000 ευρώ προς το ΕΚΕΜΕΛ. Το λουκέτο στον οργανισμό ανέστειλε προσωρινά η ετήσια επιχορήγηση των 50.000 ευρώ από το Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων. Μόλις τον Ιούλιο του 2011 έφτασαν όμως τα χρήματα για το 2010 και η συνέχεια ήταν άγνωστη. Χωρίς την επιχορήγηση, με λιγότερους φοιτητές συγκριτικά με το παρελθόν και μειωμένα δίδακτρα, η πορεία του ΕΚΕΜΕΛ στην παρούσα οικονομική συγκυρία ήταν αναμενόμενη. «Δεν τα καταφέραμε», είπε στο «Βήμα» η κ. Ζέρβα. «Καλό είναι σε κάποιες περιπτώσεις, όταν οι καταστάσεις είναι δύσκολες, να δίνεται και ένα τέλος». Στις αρχές του ακαδημαϊκού έτους ενημέρωσε το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού για την κατάσταση στο ΕΚΕΜΕΛ, αλλά δεν υπήρξε ενδιαφέρον για τη διάσωσή του. Οι προσπάθειες για ανεύρεση συνεργατών και χορηγών δεν τελεσφόρησαν. Το ζητούμενο πλέον ήταν «να διασωθούν οι δράσεις, να ολοκληρώσουν οι φοιτητές τις σπουδές τους και να μην αφήσουμε εκτεθειμένους συνεργάτες μας στο εξωτερικό». Στο πλαίσιο επαφών με διάφορα ινστιτούτα και φορείς, ανέλαβε να συνεχίσει τις δράσεις αυτές η Ελληνοαμερικανική Ένωση με το νέο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Λογοτεχνικής Μετάφρασης. Οι όροι της μετάβασης λειτουργιών από τον έναν οργανισμό στον άλλο καθώς και οι στόχοι του νέου φορέα αναμένεται να ανακοινωθούν.
