Τι θα εύρισκε άραγε ο αρχαιολόγος του μέλλοντος μετά από μία σύγχρονη έκρηξη του Βεζούβιου; Δεν πρόκειται για «μπλακ χιούμορ» αλλά για ένα από τα ερωτήματα που θέτει _και απαντά_ η έκθεση «Πομπηία, Νόλα, Ερκουλάνεουμ – Καταστροφές από το Βεζούβιο», που εγκαινιάσθηκε πριν από λίγες μέρες στο Μουσείο Προϊστορίας της γερμανικής πόλης Χάλε. Επιστημονική αδεία βέβαια, όλα εξετάζονται, πόσο μάλλον που η ιστορία έχει αποδείξει την αλήθεια τους. Ετσι, οι περικνημίδες του μονομάχου, που βρέθηκαν θαμμένες από την ηφαιστειακή τέφρα της Πομπηίας εκτίθενται δίπλα δίπλα με αυτές των ποδοσφαιριστών της ομάδας της Νάπολης. Το γεγονός ότι ο Βεζούβιος αποτελεί μία μόνιμη απειλή για τις περιοχές γύρω από τον κόλπο της Νάπολης είναι κάτι, που δεν μπορεί να παραβλεφθεί, όσο τραγικό κι αν ακούγεται.
Η έκθεση επικεντρώνεται στους ανθρώπους και πάνω από όλα στην ικανότητά τους να διαχειριστούν το φόβο της επικείμενης φυσικής καταστροφής και να εγκατασταθούν ξανά και ξανά σε ορισμένες περιοχές υψηλού κινδύνου, παρά το οξύ κίνδυνο. Η ζωή με τις καλύτερες στιγμές της εναλλάσσονται έτσι με τις φάσεις της καταστροφής ενώ η έμφαση στην καθημερινή ζωή επιτρέπει στον επισκέπτη μια γεύση του παρελθόντος.
Περί τα 600 αντικείμενα παρουσιάζονται στην έκθεση, που διερευνά τις καταστροφές από τις εκρήξεις του ηφαιστείου. Αρχικώς αυτή του προϊστορικού οικισμού Νόλα, περί το 1900 π. Χ. και φυσικά του Ερκουλάνεουμ, που ήταν το θέρετρο εκείνη την εποχή (79 μ. Χ.) της ρωμαϊκής αριστοκρατίας και καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία.
Ακολουθώντας χρονολογική σειρά η έκθεση αρχίζει με το χωριό Νόλα, οι κάτοικοι του οποίου φαίνεται ότι πρόφθασαν να το εγκαταλείψουν πριν από την καταστροφή, αφού μόνον τα αποτυπώματά τους πάνω στο χώμα καθώς έτρεχαν για να σωθούν, έχουν διατηρηθεί. Και αυτά ακριβώς τα ίχνη των ποδιών, ηλικίας 4000 ετών, μπορούν να δουν οι επισκέπτες της έκθεσης.
Στη συνέχεια τα εντυπωσιακά ευρήματα από την Πομπηία και το Ερκουλάνεουμ εναλλάσσονται με τις ανθρώπινες ιστορίες των θυμάτων της έκρηξης. Τα γύψινα ομοιώματα των νεκρών, με τους οποίους έχει συνδεθεί η Πομπηία είναι συγκλονιστικά, όπως η οικογένεια (;) που βρέθηκε στην «Οικία του Χρυσού Περιβραχιόνιου», ένας άνδρας, μία γυναίκα και δύο παιδιά που δεν έφυγαν εγκαίρως. Το χρυσό περιβραχιόνιο βάρους 600 γραμμαρίων που ήταν στο χέρι της νεκρής φανερώνει την οικονομική τους ευμάρεια. Το ίδιο και οι τοιχογραφίες του σπιτιού, όπως αυτή από το «triclinium», την τραπεζαρία όπως θα λέγαμε σήμερα, που απεικονίζει έναν ολάνθιστο κήπο με κρήνες και πουλιά, μία εκπληκτική ζωγραφική σύνθεση που θεωρείται άλλωστε μία από τις ωραιότερες από την Πομπηία.
Μεγάλο μέρος της έκθεσης εξάλλου, έχει αφιερωθεί στην καθημερινή ζωή της πόλης, που αναπαρίσταται μέσω ενός ολόκληρου νοικοκυριού που έχει μεταφερθεί στο μουσείο. Πρόκειται για την πλούσια «Οικία του Μένανδρου» με τα έπιπλα και τους αποθηκευτικούς αμφορείς της αλλά και με αργυρά σκεύη και κοσμήματα, τα οποία εντοπίσθηκαν στο υπόγειο του κτιρίου, όπου προφανώς είχαν μεταφερθεί για να διασωθούν από την έκρηξη ή από τη λεηλασία.
Ολόκληρο δωμάτιο συμποσίου έχει μεταφερθεί επίσης, στο αίθριο του μουσείου. Προέρχεται από το Μορέτζινε και εντυπωσιάζει με τους κατακόκκινους τοίχους του, στους οποίους απεικονίζονται διάφορα θέμα όπως ο Απόλλωνας με τις Μούσες. Απειλητικά ωστόσο από πάνω τους, στην οροφή του αίθριου, το ηφαίστειο _μέσω μιας προβολής_ καραδοκεί. Τέλος, για πρώτη φορά εκτός Ιταλίας παρουσιάζονται ευρήματα των τελευταίων αρχαιολογικών ερευνών όπως οι πάπυροι της ιδιωτικής βιβλιοθήκης του Λούκιους Καλπούρνιους Πίσο, πεθερού του Ιούλιου Καίσαρα, που θεωρείται ότι μπορεί να περιέχουν αποσπάσματα έργων του αρχαίου έλληνα φιλοσόφου Φιλόδημου.
Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 8 Ιουνίου αλλά απαιτήθηκαν περισσότερο από δύο προετοιμασίας. Χωρίς άλλο όμως αποτελεί και μία άριστη προβολή της προσπάθειας, που κάνει η Ιταλία για την εξεύρεση κονδυλίων προκειμένου να συντηρηθεί η Πομπηία που καταρρέει.
