Η βία κατά των γυναικών, ζήτημα που ο κινηματογράφος έχει θίξει πολλές φορές και σε παγκόσμιο επίπεδο, επανέρχεται στο προσκήνιο μέσω ενός αφιερώματος με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου).
Δεκαέξι ταινίες, ελληνικές και ξένες, μυθοπλασίας και ντοκυμαντέρ, θα προβληθούν από την Παρασκευή 25 ως τη Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, χώρος όπου θα φιλοξενηθεί το αφιέρωμα. Κάποιες από αυτές, όπως η «Τσιγγάνικη ψυχή» της Ισπανίδας Τσους Γκουτιέρες και «Ο αγώνας του Κρίπαν» του Ομερ Οκε προβάλλονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε συνεργασία με την πρεσβεία της Ισπανίας στην Αθήνα.
Τις προβολές των ταινιών θα πλαισιώσει συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί στην Ταινιοθήκη το Σάββατο 26 Νοεμβρίου στις 20.00 με βασική ομιλήτρια τη Γιοχάνα Μπούρκε, καθηγήτρια στο Birkbeck College του Λονδίνου και συγγραφέα των βιβλίων «Rape: Sex, Violence, History» και «Φόβος – Στιγμιότυπα από τον πολιτισμό του 19ου και του 20ού αιώνα» (εκδόσεις Σαββάλα). Στη συζήτηση που θα συντονίσει η Μαρία Κομνηνού, γενική γραμματέας του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος ΕΜΜΕ του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, θα συμμετέχουν επίσης οι σκηνοθέτες Τζους Γκουτιέρες και Κυριάκος Κατζουράκης («Ο δρόμος προς τη Δύση») και η Μαρία Στρατηγάκη, γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων και επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστήμιου.
Μία ημέρα πριν, την Παρασκευή 25 Νοεμβρίου, η Τσους Γκουτιέρες θα συνομιλήσει με το κοινό της ταινίας της «Τσιγγάνικες ψυχές».
Οι 16 ταινίες του αφιερώματος
«Ο ταξιτζής («Taxi Driver», ΗΠΑ, 1976) του Μάρτιν Σκορσέζε. Ενας βετεράνος του πολέμου στο Βιετνάμ, ταξιτζής στη Νέα Υόρκη (Ρόμπερτ ντε Νίρο) γίνεται ο φύλακας άγγελος της ανήλικης πόρνης (Τζόντι Φόστερ). Η ταινία που εδραίωσε τον Σκορσέζε στο διεθνές κινηματογραφικό τοπίο αποσπώντας τον Χρυσό Φοίνικα του φεστιβάλ των Κανών και τέσσερις υποψηφιότητες για Οσκαρ.
«Θέλμα και Λουίζ» («Thelma and Louise», ΗΠΑ/ Γαλλία, 1991) του Ρίντλεϊ Σκοτ. Δύο φίλες (Σούζαν Σαράντον, Τζίνα Ντέιβις) ξεκινούν ένα ταξίδι στην αμερικανικό ύπαιθρο σε μια ταινία-ύμνο προς την απελευθέρωση της γυναίκας η οποία απέσπασε το Οσκαρ σεναρίου γραμμένου κατευθείαν για τη μεγάλη οθόνη.
«Ζωή (Μια ωραία πεταλούδα)» (Ελλάδα, 1995) του Γιώργου Κατακουζηνού. Πάνω σε έναν έντονο καβγά, ένας άντρας τυφλωμένος από ζήλια σκοτώνει τη γυναίκα του και στη συνέχεια τεμαχίζει το πτώμα. Η ταινία βασίζεται σε αληθινή ιστορία που συγκλόνισε την ελληνική γνώμη στη δεκαετία του 1980.
«Τσιγγάνικη ψυχή» («Alma gitana», Ισπανία, 1996) της Τσους Γκουτιέρεζ. Ο έρωτας ανάμεσα σε έναν νεαρό που φιλοδοξεί να ασχοληθεί επαγγελματικά με τον χορό και μια νεαρή τσιγγάνα. Υποψήφια για το ισπανικό βραβείο Γκόγια Καλύτερης Νέας Ηθοποιού (Αμάρα Καρμόρα), η ταινία θίγει ένα μείζον ζήτημα της ισπανικής κοινωνίας, τη θέση των τσιγγάνων.
«Λουλούδια από έναν άλλον κόσμο» («Flores de otro mundo», Ισπανία, 1999) του Ισιάρ Μπολέν. Τρεις γυναίκες από τη Λατινική Αμερική παντρεύονται τρεις άνδρες σε ένα απομονωμένο χωριό της Ισπανίας, όπου έρχονται αντιμέτωπες με τις προσδοκίες, τις πολιτισμικές διαφορές και τη «σύγκρουση» επαρχίας – πόλης. Βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών στο Φεστιβάλ Καννών.
«Ο κύκλος» («Dayereh», Ιράν/ Ιταλία/ Ελβετία, 2000) του Τζαφάρ Παναχί. Η ταινία που ανέδειξε το ταλέντο του ιρανού σκηνοθέτη Τζαφάρ Παναχί είναι ένα ψηφιδωτό γυναικείων ιστοριών στην καταπιεστική ιρανική κοινωνία. Η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία. Θυμίζουμε ότι το 2010 ο Παναχί καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλάκιση έχοντας κατηγορηθεί ως αντικαθεστωτικός με τις ταινίες που γυρίζει.
«Ο γάμος των μουσώνων» («Monsoon Wedding», Ινδία/ ΗΠΑ/ Ιταλία/ Γερμανία/ Γαλλία, 2001) της Μίρα Ναΐρ. Μυστικά που για λόγους τιμής είχαν μείνει κρυφά αποκαλύπτονται στο Νέο Δελχί κατά τη διάρκεια του Γάμου των Μουσώνων σε μια ταινία που θίγει το ζήτημα των γάμων με συνοικέσιο αλλά και της συγκάλυψης της οικογενειακής κακοποίησης των ανηλίκων. Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας.
«Ο δρόμος προς τη Δύση» (Ελλάδα, 2002) του Κυριάκου Κατζουράκη. Μαρτυρίες μεταναστών για τα βάσανα και τις ταλαιπωρίες τους από τη χώρα που εγκατέλειψαν αλλά κυρίως στη χώρα που έφθασαν σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Δραματοποιημένο ντοκυμαντέρ που απέσπασε το βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου στο Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης και Κρατικό Βραβείο Καλύτερου Ντοκυμαντέρ.
«Μέσα απ’ τα μάτια σου» («Te doy mis ojos», Ισπανία, 2003) του Ισιάρ Μπολέν. Μια ιστορία συζυγικής βίας με κεντρικό πρόσωπο μια κακοποιημένη γυναίκα από τον σύζυγό της, τον οποίο εγκαταλείπει παίρνοντας μαζί της τον γιο τους. Απέσπασε επτά Βραβεία Γκόγια στην Ισπανία αλλά και πολλά διεθνή.
«Νύφες» (Ελλάδα/ ΗΠΑ/ Γαλλία, 2004) του Παντελή Βούλγαρη, 1922. Επτακόσιες Ελληνίδες επιβιβάζονται σε ένα υπερωκεάνιο με προορισμό την Αμερική όπου πρόκειται να παντρευτούν. Τεράστια επιτυχία του Π. Βούλγαρη, μια παραγωγή του Μάρτιν Σκορσέζε που απέσπασε εννέα βραβεία στο Φεστιβάλ Κιν/φου Θεσσαλονίκης, μεταξύ των οποίων καλύτερης ταινίας, α’ και β’ γυναικείου ρόλου (Βικτώρια Χαραλαμπίδου, Εύη Σαουλίδου) και φωτογραφίας (Γιώργος Αρβανίτης).
«Χουάρες – Η πόλη των νεκρών γυναικών» (Ελλάδα, 2004-5) του Γιώργου Αυγερόπουλου. Ενα ντοκυμαντέρ της σειράς Εξάντας στο οποίο ερευνάται η μυστηριώδης υπόθεση της σειράς δολοφονιών που ξεκίνησαν τo 1994 στην πόλη Χουάρες του Μεξικού (περίπου 500 γυναίκες έχουν βρεθεί άγρια δολοφονημένες και πεταμένες στην έρημο).
«Λιούμπη» (Ελλάδα, 2005) της Λάγιας Γιούργου. Προβλήματα στο σπίτι μιας οικογένεια Ελλήνων όταν μια νεαρή Ρωσίδα (Ευγενία Καπλάν) αναλαμβάνει να κρατάει συντροφιά σε μια ηλικιωμένη.
«Ο Βούδας λιποθύμησε από ντροπή» («Buda as sharm foru rikht», Ιράν/ Γαλλία, 2007) της Χάνα Μακμαλμπάφ. Ενα κορίτσι στο Αφγανιστάν θέλει με ενθουσιασμό και περισσό ζήλο να πάει στο σχολείο. Πέρα από την αδιαφορία της δασκάλας και των κοριτσιών στην τάξη, επιστρέφοντας συναντά μια παρέα αγοριών που παίζουν «Ταλιμπάν και Αμερικανούς» και τα οποία την «αιχμαλωτίζουν» και σκίζουν τα βιβλία της. Κρυστάλλινη Αρκούδα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.
«Το γάλα της θλίψης» («La teta asustada», Ισπανία/ Περού, 2009) της Κλάουντια Ρόσα. Η Φάουστα υποφέρει από μια σπάνια ασθένεια, το γάλα της θλίψης, που μεταδίδεται μέσω του μητρικού γάλακτος γυναικών οι οποίες βιάστηκαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Μέσα στον φόβο και τη σύγχυση που βιώνει, καλείται να αντιμετωπίσει και τον θάνατο της μητέρας της. Η πρώτη περουβιανή ταινία που προτάθηκε για το ξενόγλωσσο Οσκαρ.
«Ο αγώνας του Κρίπαν» («La causa de Kripan», Ισπανία, 2009) του Ομερ Οκε. Ο αγώνας ενός πατέρα να σώσει την εξάχρονη κόρη του από την κλειτοριδεκτομή σε μια ταινία βασισμένη σε αληθινή ιστορία και γυρισμένη σε ντοκυμαντερίστικο ύφος.
«13 ½» (Ελλάδα, 2010) του Χάρη Βαφειάδη. Το πορτρέτο μιας κοπέλας στα 13 και μισό που προσπαθεί να μεγαλώσει κάτω από αντίξοες συνθήκες και είναι ερωτευμένη με έναν νεαρό.
Ημερολόγιο – χρονολόγιο προβολών
Παρασκευή 25/11
Αίθουσα Α
18.00 Ο Βούδας λιποθύμησε από ντροπή, 81′
20.00 Τσιγγάνικη ψυχή, 95′ (παρουσία της σκηνοθέτιδος)
22.00 Μέσα από τα μάτια σου, 109′ (προλογίζει η Τζους Γκουτιέρεζ η οποία συμμετέχει ως ηθοποιός στην ταινία)
Αίθουσα Β
20.00 Νύφες, 123΄ (παρουσία του σκηνοθέτη)
Σάββατο 26/11
Αίθουσα Α
17.30 Θέλμα και Λουίζ, 130′
20.00 Συζήτηση «Βία κατά των Γυναικών – Κινηματογραφικές Αναπαραστάσεις»
22.00 Ο ταξιτζής, 113′
Αίθουσα Β
20.00 Λιούμπη, 96′
Κυριακή 27/11
Αίθουσα Α
18.00 Λουλούδια από έναν άλλο κόσμο, 108′
20.00 Ο κύκλος, 90′
22.00 Το γάλα της θλίψης, 95′
Αίθουσα Β
20.00 Ζωή, 102′ (παρουσία του σκηνοθέτη)
Δευτέρα 28/11
Αίθουσα Α
18.00 Ο γάμος των μουσώνων, 114′
20.00 Χουάρες – Η πόλη των νεκρών γυναικών, 60′ (παρουσία του σκηνοθέτη)
22.00 Ο αγώνας του Κρίπαν, 87′
Αίθουσα Β
20.00 13½, 21′
20.30 Ο δρόμος προς τη Δύση, 80′ (παρουσία των σκηνοθετών)
