Δύο λαοί που συναντιόνταν επί αιώνες στις θάλασσες της Μεσογείου, αντάλλασσαν εμπορεύματα, ιδέες και εφευρέσεις αλλά και ανταγωνίσθηκαν σκληρά για την οικονομική επικράτηση ήταν οι Ελληνες και οι Φοίνικες και σ΄ αυτή ακριβώς τη σχέση και τις μεταξύ τους επαφές είναι αφιερωμένη η έκθεση που εγκαινιάζεται στις 20 Δεκεμβρίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. «Ελληνες και Φοίνικες στα σταυροδρόμια της Μεσογείου» είναι ο τίτλος της και τα εκθέματά της πλούσια, αφού πρόκειται για 97 έργα από ελληνικά μουσεία και Εφορείες Αρχαιοτήτων και 34 από το Μουσείο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού.
Το έναυσμα για την έκθεση δόθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης από τα λίγα αλλά χαρακτηριστικά ευρήματα που έχουν προκύψει από τις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη επιβεβαιώνοντας τις φοινικο – ελληνικές ανταλλαγές που είχαν φθάσει και στον βορειοελλαδικό χώρο. Με στόχο λοιπόν να αναδειχθούν οι οικονομικές ανταλλαγές και οι διαχρονικές σχέσεις μεταξύ των δύο λαών κυρίως στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και για το μεγάλο χρονικό διάστημα από την Υστερη Εποχή του Χαλκού ως τα Ελληνιστικά χρόνια η έκθεση πρόκειται να διερευνήσει όλες τις εκδοχές αυτών των επαφών. Η εκκίνηση γίνεται με την παρουσίαση της ιστορίας των Φοινίκων και ακολουθούν οι πρώτες επαφές μεταξύ του ελληνικού και του ανατολικού κόσμου, καθώς και οι μυκηναϊκοί εμπορικοί σταθμοί στις ακτές του σημερινού Λιβάνου από τον 16ο π. Χ. ως τον 11ο π. Χ. αιώνα.
Οι πρώτες συναντήσεις Ελλήνων και Φοινίκων στα σταυροδρόμια της Μεσογείου από τον 11ο ως τον 6ο π. Χ. αιώνα καταγράφονται σε ιδιαίτερη ενότητα, την οποία ακολουθεί ο μετασχηματισμός στο εμπόριο της Μεσογείου και στις σχέσεις Ελλήνων – Φοινίκων από τον 6ο ως τον 4ο π. Χ. αιώνα. Το μεγάλο γεγονός της άλωσης της Τύρου, μιας εκ των κυρίων πόλεων της Φοινίκης, το 332 π. Χ. από τον Μέγα Αλέξανδρο αναδεικνύεται εξάλλου ιδιαίτερα, καθώς συμπίπτει με τον εξελληνισμό της Ανατολής. Παράλληλα όμως σε ειδικές θεματικές ενότητες παρουσιάζεται το αλφάβητο, ο ρόλος της Κύπρου ανάμεσα στο Αιγαίο και την Ανατολή, ο μύθος του Κάδμου ο οποίος κατά την παράδοση ήταν Φοίνικας πρίγκιπας που είχε ιδρύσει τη Θήβα και τέλος η παρουσία των Φοινίκων στην ελληνική γραμματεία.
Να σημειωθεί πάντως ότι το όνομα Φοίνικες είναι αυτό με το οποίο τους αποκαλούσαν οι Ελληνες ενώ οι ίδιοι αυτοονομάζονταν «Παιδιά της Χαναάν». Επειδή ωστόσο εμπορεύονταν ένα είδος πορφύρας εξαιρετικά δυσεύρετο στη Μεσόγειο, οι Ελληνες χρησιμοποίησαν γι΄ αυτούς μία λέξη της αιγυπτιακής γλώσσας, το «φοινός» δηλαδή πορφυρός από όπου και προήλθε τελικώς η ονομασία των «Πορφυρών ανθρώπων».
{{{ moto }}}Πλην του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Μουσείο Ηρακλείου και εννέα Εφορείες συμμετέχουν στην έκθεση με έργα τους. Ανάμεσα στα 131 αντικείμενα, ένας χαναανιτικός αμφορέας, το χάλκινο ειδώλιο του «πλήττοντος θεού» όπως λέγεται, μία χάλκινη ενεπίγραφη φιάλη, η δίγλωσση στήλη του Κεραμεικού, μία μαρμάρινη ανθρωπόμορφη σαρκοφάγος, μαρμάρινη στήλη του Ερμία από τη, Τύρο που βρέθηκε στο ιερό της Δήλου, ταφικά σύνολα από την Ιαλυσσό με κυπριακή, φοινικική και ροδιακή κεραμεική, σφραγίδες από στεατίτη, γυάλινο αλάβαστρο φοινικικού τύπου και γυάλινη οινοχόη, χτένι από ελεφαντοστούν αλλά και μία tridanca σειρήνα από όστρεο του 7ου π. Χ. αιώνα.
Να σημειωθεί ότι η χρηματοδότηση της έκθεσης και του καταλόγου καλύπτεται από τον ΟΠΑΠ, ο οποίος στηρίζει οικονομικά το πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη, Σταυροδρόμι Πολιτισμού», στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιείται η διοργάνωση.
