Ο περίπλοκος κόσμος του μυθιστορήματος κατασκοπίας του Τζον Λε Καρέ «Και ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι» («Tinker tailor soldier spy») που για πολλούς θεωρείται το «ψυχροπολεμικό» αριστούργημά του, πέρασε για πρώτη φορά στην τηλεόραση στα τέλη της δεκαετίας του 1970 όταν ο Αλεκ Γκίνες ανέλαβε τον ρόλο της αλεπούς των κατασκόπων Τζορτζ Σμάιλι. Η σειρά που αναφέρεται στην προσπάθεια του Σμάιλι, συνταξιούχου πράκτορα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών να ανακαλύψει ποιος από τα διευθύνοντα στελέχη της υπηρεσίας είναι διπλός πράκτορας των Σοβιετικών έγραψε Ιστορία και σήμερα ανήκει στο πάνθεον των καλύτερων παραγωγών που έχουν γυριστεί ποτέ για το ΒΒC.
Σήμερα, τριάντα και κάτι χρόνια αργότερα, ο κλήρος της μεταφοράς του ιδίου μυθιστορήματος στον κινηματογράφο έπεσε σε έναν νεαρό ,ταλαντούχο σκηνοθέτη, τον Τόμας Αλφρεντσον ο οποίος πριν από μερικά χρόνια έγινε ένα από τα πιο «καυτά» ονόματα σκηνοθετών του ευρωπαϊκού κινηματογράφου χάρη στην επιτυχία του θρίλερ «Ασε το κακό να μπει». Και είναι κάπως παράξενο που ένας Σουηδός σκηνοθέτης κινεί τα νήματα μιας στρατιάς από γνωστούς βρετανούς ηθοποιούς _ανάμεσά τους ο Γκάρι Ολντμαν, ο Κόλιν Φερθ, ο Τζον Χερτ, ο Μαρκ Στρονγκ, ο Τόμπι Τζόουνς και ο Τόμας Χάρντι_ σε μια ταινία γνήσιας βρετανικής ατμόσφαιρας και μάλιστα εποχής αφού η δράση τοποθετείται στην δεκαετία του 1970.
«Όταν μου ζητήθηκε να σκηνοθετήσω μια μεταφορά του μυθιστορήματος του Λε Καρέ στον κινηματογράφο, ήξερα από την αρχή ότι η αποστολή δεν θα ήταν εύκολη» είπε ο Τόμας Αφρεντσον το μεσημέρι της Δευτέρα (5/9) στο Λίντο. «Είναι σχεδόν απαγορευτικό να αφαιρέσεις κάτι από ένα τόσο σπουδαίο μυθιστόρημα αλλά τελικά αποδεικνύεται αναγκαίο να επιλέξεις έναν άξονα και να το περιστοιχίσεις με στοιχεία του βιβλίου.»
Η ιδέα της εμπιστοσύνης ήταν ο άξονας που επέλεξε ο Αλφρεντσον. Πόσο εύκολο είναι να διατηρήσεις την ακεραιότητά σου σε ένα περιβάλλον μολυσμένο από το ψέμα και τον δόλο; Ο Τζορτζ Σμάιλι τον οποίο υποδύεται ένας αποκαλυπτικός Γκάρι Ολντμαν (πολύ συγκρατημένος σε αντίθεση με την εκρηκτική εικόνα που συνήθως παρουσιάζει) είναι ένας άχαρος, σχεδόν βαρετός άνθρωπος που παρότι πέφτει διαρκώς θύμα προδοσίας σε όλους τους τομείς της ζωής του, υπερασπίζεται τις αξίες του και στέκεται στο ανάστημά του.
«Ηταν ανακούφιση για μένα αυτός ο ρόλος» είπε ο Γκάρι Ολντμαν «Καλώς ή κακώς στο Χόλιγουντ είσαι αναγκασμένος να ακολουθήσεις τις επιλογές των άλλων, βρίσκεσαι στο έλεος μιας βιομηχανίας που σου δίνει τους ρόλους που εκείνη θεωρεί ότι σου ανήκουν. Οφείλω πολλά στον Κρίστοφερ Νόλαν που με επέλεξε για τις ταινίες του Μπάτμαν όπου μου δόθηκε η ευκαιρία να παίξω έναν ήυσυχο άνθρωπο σε μια ταινία απίστευτης δράσης.»
Σε μια εποχή που οι ταινίες κατασκοπίας είναι βουτηγμένες ως τον λειμό στην υπερβολή και την αστείρευτη δράση, το “Tinker Tailor Soldier spy” ποντάρει στην ατμόσφαιρα, στην ακρίβεια της σκηνογραδίας και πάνω απ’όλα στο ανθρώπινο στοιχείο. Ακολουθώντας πιστά τις σελίδες του Λε Καρέ ο Αλφρεντσον έφτιαξε την απόλυτη ψυχολογική ταινία κατασκοπίας, στην οποία σημασία δεν έχει το τι θα γίνει ή το ποιός το έκανε αλλά οι άνθρωποι, τα κρυμμένα συναισθήματά τους και τα απωθημένα τους.
Το “Tinker tailor soldier spy” θα παιχτεί στις αίθουσες τον Φεβρουάριο του 2012 σε διανομή Village Entertainment (το μυθιστόρημα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τίτλο “Και ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι”).
