«Πολύ φοβάμαι ότι εδώ είναι λίγο βροχερά αλλά αυτό δεν θα σας εκπλήσσει,είμαι βέβαιος» μου λέει ο Τζιμ Λόουτς ενώ προσπαθώ να «σπάσω τον πάγο» από το τηλέφωνο ρωτώντας τον για τον καιρό στο Λονδίνο. Ο πάγος σπάζει σχεδόν αμέσως γιατί, όπως ο πατέρας του Κεν Λόουτς (σκηνοθέτης ταινιών όπως «Γη και ελευθερία», «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι» και «Ιρλανδέζικος δρόμος»), έτσι και ο Τζιμ Λόουτς έχει μια γλυκύτατη, ευχάριστη φωνή που σε σκλαβώνει. Μάλιστα, αρχίζει πρώτος στις ερωτήσεις.
«Πώς είναι τα πράγματα στην Αθήνα;» ρωτά. Η δική του ερώτηση δεν αφορά τον καιρό. Αφού του εξηγώ πάνω-κάτω το δυσάρεστο κλίμα- το Μεσοπρόθεσμο, τα νέα φορολογικά μέτρα, ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης, οι «Αγανακτισμένοι» κτλ.-,
αντιλαμβάνομαι ότι τα περισσότερα τα ξέρει. Ο Τζιμ Λόουτς ενδιαφέρεται για την Ελλάδα. Πριν από αρκετά χρόνια, όταν σπούδαζε ακόμη αγγλική φιλολογία, είχε επισκεφθεί τη χώρα μας και είχε περάσει θαυμάσια ως τουρίστας. «Αναρωτιέμαι πώς θα ήταν σήμερα» λέει. «Παρακολουθώ τις ειδήσεις,αλλά δεν ξέρω κάτι παραπάνω. Αντιλαμβάνομαι ότι η ένταση είναι πολύ μεγάλη και οι αντιδράσεις του κόσμου στους δρόμους δίνουν μια απίστευτη εικόνα». Αρπάζω την ευκαιρία για να τον ρωτήσω πώς βλέπει τα πράγματα στη δική του χώρα, την Αγγλία. «Ζούμε ενδιαφέροντες καιρούς» απαντά, «εμείς, εσείς, η Ευρώπη, ο κόσμος ολόκληρος.Το θέμα που εδώ και δύο ημέρες απασχολεί τη χώρα μου (η συνέντευξη ελήφθη τη Δευτέρα 4 Ιουλίου) είναι το σκάνδαλο με τη “Νews of the World”.Ποιος θα περίμενε ποτέ ότι η πιο δημοφιλής κυριακάτικη εφημερίδα ταμπλόιντ του Ηνωμένου Βασιλείου θα έκλεινε από τη μία ημέρα στην άλλη;Ο κ.Ρούπερτ Μέρντοκ αποφάσισε να κλείσει την εφημερίδα μετά το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών,με αποτέλεσμα εκατοντάδες εργαζόμενοι στον δρόμο. Τους σκέφτηκε κανείς;Οχι,βέβαια. Και αυτοί που δεν θα έπρεπε να παραμείνουν στις θέσεις τους,βεβαίως,έχουν παραμείνει». Ο Τζιμ Λόουτς ακούγεται σαν ταινία του πατέρα του. Του το λέω και εκείνος με ένα μικρό γελάκι το αφήνει ασχολίαστο.
Πριν από αρκετά χρόνια ο Τζιμ Λόουτς, ο οποίος γεννήθηκε το 1969 στο Λονδίνο, διάβασε το βιβλίο της Μάργκαρετ Χάμφρεϊς «Εmpty cradles» (εκδόθηκε το 1994), στο οποίο η κοινωνική λειτουργός από το Νότιγχαμ εξιστορούσε όλα τα γεγονότα που έζησε τη δεκαετία του 1980, όταν ανακάλυψε (και αποκάλυψε) μια κρυφή πληγή στη σύγχρονη ιστορία της Αγγλίας: τις δεκαετίες του 1940 και του 1950 η κυβέρνηση της Βρετανίας μπήκε στη διαδικασία υλοποίησης ενός οργανωμένου προγράμματος μαζικής απέλασης παιδιών από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την Αυστραλία. Περίπου 130.000 παιδιά, τα οποία για διάφορους λόγους (κυρίως οικονομικούς) είχαν δοθεί από τους γονείς τους στην Κοινωνική Πρόνοια της Αγγλίας, απελάθηκαν στην Αυστραλία όπου πέρασαν δραματικές στιγμές και υπό τραγικές συνθήκες διαβίωσης. Η Χάμφρεϊς το ανακάλυψε το 1986 και για πολλά χρόνια αφοσιώθηκε στην προσπάθεια ανεύρεσης, κατ΄ αρχάς, των παιδιών που πλέον είχαν μεγαλώσει και, δεύτερον, των γονέων τους των οποίων τα ίχνη είχαν χαθεί.
Εχοντας διαβάσει το βιβλίο της Χάμφρεϊς ο Λόουτς ένιωσε να τον συνεπαίρνει σε τέτοιο βαθμό που αμέσως πήγε να βρει τη συγγραφέα στο Νότιγχαμ. Η Χάμφρεϊς διατηρεί ακόμη το μικρό γραφείο της και η προσωπική επαφή της με τον Λόουτς θέρμανε ακόμη περισσότερο την επιθυμία του νεαρού σκηνοθέτη να γυρίσει μια ταινία εμπνευσμένη από τις εμπειρίες της. «Οταν άκουσα την ιστορία της από πρώτο χέρι, ήμουν πλέον βέβαιος ότι θα γύριζα την ταινία» είπε ο Λόουτς. «Και η βρετανική κοινωνία έχει πολλά σκοτεινά μυστικά». Αρχικώς η ιδέα του ήταν να γυρίσει την ιστορία ως ντοκυμαντέρ, αργότερα όμως σκέφτηκε ότι η δραματοποίηση είναι μια μέθοδος περισσότερο ανθρώπινη, ένας πιο ευρύς τρόπος θέασης των πραγμάτων. Διότι η ιστορία του «παιδομαζώματος» ήταν περισσότερο μια αφορμή για κάτι βαθύτερο που απασχολούσε τον Λόουτς. «Νομίζω ότι αυτό που πραγματικά επεδίωκα και ελπίζω να τα κατάφερα ήταν μια ευκαιρία να εξερευνήσω την ίδια την έννοια της ταυτότητας» είπε ο σκηνοθέτης. «Τι είναι αυτό που μας κάνει αυτό που είμαστε;Το ενδιαφέρον σε αυτή την ιστορία είναι ότι οι άνθρωποι που είχαν απελαθεί ως παιδιά είχαν πλέον θεραπευτεί».
Ο Λόουτς, οι συνεργάτες του και η Εμιλι Γουότσον, η ηθοποιός που ανέλαβε τον ρόλο της Χάμφρεϊς, συνάντησαν πολλούς ανθρώπους που είχαν σταλεί στην Αυστραλία όταν ήταν παιδιά. Σεβόμενος όμως ο σκηνοθέτης τα τραύματά τους προτίμησε να μη χρησιμοποιήσει αυτούσιες τις ιστορίες τους (είναι απίστευτο το πόσο θυμίζει τον πατέρα του στον τρόπο σκέψης). Οι ήρωες της ταινίας «Πορτοκάλια στον ήλιο» είναι μεν βασισμένοι σε ανθρώπους που γνώρισε, αλλά καμία από τις ιστορίες δεν παρουσιάζεται ακριβώς όπως συνέβη στην πραγματικότητα.
Επίσης, ο σκοτεινός ρόλος που διαδραμάτισε η Εκκλησία σε αυτή την υπόθεση περισσότερο υπονοείται παρά ερευνάται. Ακούμε εξομολογήσεις για κακοποιήσεις παιδιών και βιασμούς από ιερείς. Γιατί, αφού μπορούσε, ο Λόουτς δεν έμπηξε το νυστέρι λίγο βαθύτερα; «Διότι δεν ήταν αυτή η ιστορία» απαντά. «Αναμφισβήτητα ήταν μια καλή πρόκληση, γιατί από όλες τις διαφορετικές γωνίες λήψης αυτής της ιστορίαςο ρόλος που έπαιξε η Εκκλησία ήταν τρομακτικός και απίστευτα σημαντικός. Παραδέχομαι ότι παραλίγο να πάρουμε το μονοπάτι μιας ταινίας που θα εξέταζε τι ακριβώς συνέβαινε με την Εκκλησία.Αποφασίσαμε όμως να μην κάνουμε αυτή την ταινία. Η κάθαρση δεν ήταν ποτέ το θέμα μας».
Οταν ήταν μικρός ο Τζιμ Λόουτς,μαζί με τα τέσσερα αδέλφια του,επισκεπτόταν συχνά τους χώρους γυρισμάτων των ταινιών του πατέρα του Κεν Λόουτς.Σήμερα,όποτε ακούει το όνομα Κεν Λόουτς,ο Τζιμ νιώθει αμηχανία.«Πρέπει να μιλάω διαρκώς για τον πατέρα μου και μέχρις ενός σημείου το καταλαβαίνω»λέει.«Ωστόσο ο δικός σας Κεν Λόουτς δεν είναι ο δικός μου Κεν Λόουτς.Δεν ξέρω το πρόσωπο που λέγεται Κεν Λόουτς.Ξέρω μόνο το πρόσωπο που είναι απλώς ο μπαμπάς μου.Oταν μεγαλώναμε,νομίζαμε ότι ο Κεν Λόουτς ήταν ένα διαφορετικό άτομο.Αργότερα, 8-9 ετών,καταλάβαμε ότι ήταν απλώς ο μπαμπάς μας.Και ήταν ένας υπέροχος μπαμπάς γιατί μας μεγάλωσε».
Για τον Τζιμ Λόουτς οι ομοιότητες που μπορεί να βρεθούν ανάμεσα στο δικό του έργο και σε αυτό του πατέρα του είναι περισσότερο θεματικές και λιγότερο στυλιστικές.
«Ποιος άνθρωπος δεν επηρεάζεται από τους γονείς του;».Το παν για τον 42χρονο σκηνοθέτη είναι η ιστορία που έχεις να πεις.«Δεν έχουν σημασία τα χρήματα,το μέγεθος ή το υπερμέγεθος της παραγωγής.
Μπορείς να “πιάσεις” τον σφυγμό του άλλου;Μπορείς να αγγίξεις την καρδιά του;Αυτό έχει σημασία».
Η ταινία «Πορτοκάλια στον ήλιο» προβάλλεται στις αίθουσες ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ, ΕΛΛΗΝΙΣ, ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΧΑΛΑΝΔΡΙ, ΟDΕΟΝ ΓΛΥΦΑΔΑ από την Πέμπτη 14 Ιουλίου
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
