Ένας ο ζωγράφος, οικογενειακή η ιστορία της ζωγραφικής. Για τον Ιωάννη Αλταμούρα ο λόγος και τη μεγάλη αναδρομική έκθεση με έργα του ιδίου αλλά και των γονιών και του αδελφού του, που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 30 Μαρτίου στο Μουσείο Μπενάκη (Νέο Κτίριο). «Ιωάννης Αλταμούρας – Θρύλος στη ζωή και στην τέχνη» είναι ο τίτλος αυτής της έκθεσης, που είναι αφιερωμένη σε έναν σπουδαίο καλλιτέχνη, ο οποίος όμως δεν πρόλαβε να ξετυλίξει το εύρος του ταλέντου του, αφού πέθανε μόλις 26 χρόνων. Περί τα 200 έργα –εκατό ελαιογραφίες και εκατό ακουαρέλες– σχέδια, σπουδές αλλά και προσωπικά αντικείμενα, έγγραφα, ακόμη και έπιπλα περιλαμβάνονται στην έκθεση προκειμένου να αναδειχθεί η ιστορία της οικογένειας και η δική του. Μεταξύ τους είναι φυσικά οι θαλασσογραφίες για τις οποίες ο Ιωάννης Αλταμούρας κερδίζει σήμερα –αλλά και τότε– τα εύσημα των ειδικών, που βλέπουν στους πίνακές του δύναμη, πάθος, πρωτοπορία.

«Πιστεύω ότι ο Ιωάννης Αλταμούρας θα μπορούσε να γίνει ο πρώτος έλληνας ιμπρεσιονιστής» λέει η επιμελήτρια της έκθεσης κυρία Ελένη Κυπραίου, η οποία ταξίδεψε τρεις φορές στη Δανία, όπου σπούδασε ο Αλταμούρας με υποτροφία του βασιλιά Γεωργίου Α΄ μετά την αποφοίτησή του από Σχολή των Τεχνών της Αθήνας (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα. Γόνος μιας τολμηρής Σπετσιωτίσσας, της Ελένης Μπούκουρα, η οποία ντυμένη άντρας και με το όνομα Χρυσίνης Μπούκουρας πήγε στη Νάπολη για να σπουδάσει ζωγραφική, και ενός γαριβαλδινού επαναστάτη αλλά και γνωστού ζωγράφου της εποχής, του Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα, ο Ιωάννης (1852-1878) γεννήθηκε στην Ιταλία και είχε δύο μικρότερα αδέλφια, τη Σοφία και τον Αλέξανδρο. Η Ελένη Μπούκουρα επέστρεψε όμως στην Ελλάδα το 1857 με τον Ιωάννη και τη Σοφία, γιατί ο Σαβέριο Αλταμούρα την είχε εγκαταλείψει παίρνοντας μαζί του τον Αλέξανδρο. Έκτοτε έζησε κυρίως στην Αθήνα παραδίδοντας μαθήματα ζωγραφικής και πιάνου και πουλώντας πίνακες.

Στην έκθεση ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι τα πολύφυλλα τετράδια με σχέδια του ίδιου και της μητέρας του, οι δραματικές, προσωπικές της σημειώσεις, μετά τον θάνατο του γιου της καθώς και οι φωτογραφίες σε μία από τις οποίες ο νεαρός Ιωάννης φορά ενδυμασία ναύτη ενώ σε μία άλλη η Ελένη Αλταμούρα φωτογραφίζεται ντυμένη άντρας μπροστά στο καβαλέτο της. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες μάλιστα ο πρόωρος θάνατος του Ιωάννη αλλά και της αδελφής του (και οι δύο πέθαναν από φυματίωση) την καταπόνησαν ψυχικά.

Στη Ρέα Γαλανάκη οφείλεται η πληρέστερη αναβίωση της ζωής και του έργου της Ελένης Μπούκουρα στο βραβευμένο βιβλίο της «Ελένη, ή ο Κανένας», ενώ ντοκυμαντέρ για τη ζωή της, που θα προβάλλεται στην έκθεση, έχει γυρίσει η σκηνοθέτις Κλεώνη Φλέσσα. Χορηγός της έκθεσης είναι το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Πού και Πότε
Μουσείο Μπενάκη (Νέο Κτίριο, Πειραιώς 138, τηλ. τηλ 210 345.3111). «Ιωάννης Αλταμούρας – Θρύλος στη ζωή και στην τέχνη». Διάρκεια: 30 Μαρτίου – 22 Μαΐου 2011