Τα οστά νεαρής γυναίκας, που βρέθηκαν στο Καστέλι Χανίων σε χώρο όπου κατά τη Μινωική εποχή διεξάγονταν θυσίες- δίπλα της εντοπίστηκαν και πολλά οστά ζώων- είναι το εντυπωσιακό εύρημα των ανασκαφών στην περιοχή. Πρόκειται για ανθρωποθυσία; Ο ξεχωριστός τρόπος απόθεσης των οστών της γυναίκας, όμοιος ακριβώς με εκείνον των σφάγιων των ζώων, παραπέμπει ευθέως σε αυτή την έσχατη πράξη θυσίας, η οποία φαίνεται ότι είχε γίνει σε αυτό το σημείο, τελετουργικά, κάπου στον 14ο-13ο αι. π.Χ. Το εύρημα, παρ΄ ότι ανακοινώθηκε μόλις χθες, στην πραγματικότητα ήρθε στο φως πριν από περίπου δύο χρόνια αλλά η ανασκαφέας κυρία Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη είχε προτιμήσει να μην το δημοσιοποιήσει. Ηδη όμως υπάρχει και ένα πρόσθετο αποδεικτικό στοιχείο της ανθρωποθυσίας: η αποκάλυψη και του βωμού.
Οπως αναφέρεται από την κυρίαΑνδρεαδάκη-Βλαζάκη πρόκειται για «το τμήμα ορθογώνιας κατασκευής, τοιχογραφημένης εξωτερικά, το σχήμα και η θέση της οποίας παραπέμπουν σε βωμό.Κατά μήκος της μιας πλευράς της σε καμένο στρώμα βρέθηκαν πέντε τουλάχιστον ζεύγη κεράτων αιγάγρων καθώς και τέσσερα πήλινα αγγεία με χρονολόγηση στο α΄ μισό του 13ου αι. π.Χ., κάτι που δηλώνει τον ακριβή χρόνο του εντυπωσιακού επεισοδίου που αποκαλύπτεται στη θέση αυτή και το οποίο σφραγίστηκε από μεγάλη πυρκαϊά». Είναι επιβεβαιωμένο άλλωστε ότι αυτή η εγκατάσταση καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαϊά. Οι ανασκαφές διεξάγονται από την ΚΕ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων δίπλα στα τείχη της κλασικής πόλης Κυδωνίας, σε περιοχή όπου έχει εντοπισθεί το μινωικό ανακτορικό κέντρο των Χανίων. Εκεί αποκαλύφθηκε η περιοχή της δυτικής εισόδου του ανακτόρου όπως ήταν διαμορφωμένη στα Μυκηναϊκά χρό νια με έναν πολύ μεγάλο εξωτερικό αύλειο χώρο. Σε αυτή την «αυλή» γίνονταν οι θυσίες, αιματηρές και αναίμακτες, ακολουθώντας συγκεκριμένο τελετουργικό, όπως υποδηλώνουν οι καμένοι καρποί και τα πολυάριθμα άκαυτα οστά ζώων (αιγοπροβάτων και αιγάγρων κυρίως, ενός χοίρου, δύο βοοειδών, προς το παρόν). Εκεί ακριβώς και τα οστά της γυναίκας! Στην ίδια αυλή εντοπίστηκε και τμήμα πήλινης πινακίδας με γραφή Γραμμική Β΄, όπου αναφέρεται ανδρικό όνομα. Ακόμη, ένα τμήμα πήλινης πινακίδας σε Γραμμική Α΄ με κατάλογο προϊόντων και ένας πήλινος ενεπίγραφος δίσκος, που χρονολογούνται από τον 17ο-15ο αι. π.Χ.
«Τ ο εύρημα στο Καστέλι επιβεβαιώνει- για μία ακόμη φορά ασφαλώς – την ανθρωποθυσία στα Ανεμόσπηλια, στο μικρό ιερό κορυφής του όρους Γιούχτα,που ανέσκαψα το 1979» λέει ο καθηγητής κ. Γιάννης Σακελλάρακης. «Μόνο που εκείνο χρονολογήθηκε αρκετούς αιώνες πριν, τον 17ο αι. π.Χ. συγκεκριμένα,ενώ το θύμα βρέθηκε ακριβώς επάνω στον βωμό όπου το είχε τοποθετήσει ο ιερέας,με το μαχαίρι μάλιστα ακόμη επάνω του. Οι σεισμοί που κατέστρεφαν την Κρήτη εκείνη την εποχή είχαν οδηγήσει ίσως τον ιερέα σε αυτή την ύστατη αλλά μάταιη πράξη, γιατί ακριβώς την ώρα της θυσίας το κτίσμα γκρεμίστηκε, θάβοντας στα ερείπιά του θύτη και θύμα».
Η ιστορία δεν σταματά εδώ καθώς η εγχώρια επιστημονική κοινότητα υπό το κράτος ακραίου συντηρητισμού, στείρας αρχαιολατρίας και προγονοπληξίας δεν ήταν πρόθυμη τότε να αποδεχθεί το γεγονός ότι οι αρχαίοι Ελληνες, έστω οι Μινωίτες, προέβαιναν σε τέτοιες βάρβαρες πράξεις, έτσι ο ίδιος συνάντησε σφοδρή επίθεση. Και αυτό παρ΄ ότι οι ανακοινώσεις στο εξωτερικό διαδέχονταν η μία την άλλη χωρίς να υπάρξει καμία αμφισβήτηση από αρχαιολόγος και θρησκειολόγους για το προφανές.
Τελετουργικές θυσίες: μια πολύ παλιά ιστορία
Πρώτος ο σπουδαίος αρχαιολόγος Χ. Τσούντας αναφέρει ότι σε δύο σημεία των Μυκηνών εντόπισε πολλαπλές ανθρωποθυσίες. Ο Καρλ Μπλέγκεν εξάλλου ανέσκαψε ανθρωποθυσία στην Πρόσυμνα, ο Βόλγκραφ στο Αργος και ο Πέρσον στα Δενδρά, ενώ σχετική αναφορά κάνει και η Πρωτονοταρίου-Δεϊλάκη για την Καζάρμα. Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση εξάλλου του βρετανού αρχαιολόγου Πίτερ Γουόρεν ο οποίος το 1979 επίσης, κατά τις ανασκαφές του στην Κνωσό, έφερε στο φως πλήθος οστών ζώων αλλά και ανθρώπων τα οποία έφεραν σημάδια από μαχαίρι. Ο ίδιος ερμήνευσε το εύρημα ως τελετουργικό κανιβαλισμό αλλά φυσικά η εντόπιοι επιστήμονες ήταν και πάλι αρνητικοί.
Πλήθος οι αναφορές εξάλλου σε αρχαίες πηγές για ανθρωποθυσίες: Στο Λύκαιο όρος προς τιμήν του Δία. Στη Σπάρτη προς τιμήν της Αρτέμιδος. Στη Λευκάδα, στο Ακρωτήρι Λευκάτας, όπου ήταν το ιερό του Απόλλωνα. Ακόμη και στη Σαλαμίνα μετά τη ναυμαχία θεωρείται ότι ο Θεμιστοκλής θυσίασε τρεις πέρσες αιχμαλώτους.
