Το «χρηματιστήριο» της ολυμπιακής δάδας

Πώς διαμορφώνεται η τιμή ενός εκ των σημαντικοτέρων ολυμπιακών ενθυμημάτων. Πάντως μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την αγορά του υπάρχει στο εξωτερικό από ό,τι στην Ελλάδα

Το 1936 με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου ο Γερμανός Καρλ Ντιμ συνέλαβε την ιδέα της ολυμπιακής λαμπαδηδρομίας. Η υλοποίησή της έγινε αμέσως δεκτή από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Ετσι ξεκίνησε ένα από τα κορυφαία γεγονότα των εκάστοτε Ολυμπιακών Αγώνων. Κάθε τέσσερα χρόνια από τις ακτίνες του ήλιου στην Αρχαία Ολυμπία ανάβει η ολυμπιακή φλόγα, δίνοντας το σύνθημα ότι πλησιάζει η ώρα για να αρχίσει η μεγάλη γιορτή του αθλητισμού. Οι στιγμές των τελετών έναρξης και λήξης, όταν η φλόγα ανάβει και σβήνει συμβολίζοντας την αρχή και το τέλος των αγώνων, είναι από τις πλέον συγκινητικές. Βέβαια ο Καρλ Ντιμ δεν θα μπορούσε να φανταστεί το 1936 ότι οι ολυμπιακές δάδες με τις οποίες οι αθλητές μεταφέρουν τη φλόγα από την Αρχαία Ολυμπία στον τόπο τέλεσης των Αγώνων θα αποκτούσαν και οικονομική αξία, πέραν της συναισθηματικής γι’ αυτούς οι οποίοι είχαν το προνόμιο ­ ή, αν προτιμάτε, την τύχη ­ να τρέξουν σε κάποια λαμπαδηδρομία.

Κάθε δάδα έχει τη δική της αξία στο «χρηματιστήριο» του αθλητισμού. Αντικείμενο πόθου για τους απανταχού συλλέκτες σε όλον τον κόσμο. Και βέβαια η αξία κάθε δάδας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Οπως για παράδειγμα, από τη διοργάνωση στην οποία ανήκει, από την αξία του αθλητή που την είχε στην κατοχή του, από το νούμερο των κομματιών τα οποία υπάρχουν στην αγορά. Υπάρχουν όμως και εκείνοι οι οποίοι αναζητούν ειδικά κομμάτια. Το 1996 ένας αμερικανός φίλαθλος ο οποίος είχε παρακολουθήσει την τελετή αφής στην Αρχαία Ολυμπία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα (1996) προσέφερε ένα σεβαστό ποσό στον Κώστα Κουκοδήμο, ο οποίος ήταν πρώτος λαμπαδηδρόμος, για να του πουλήσει τη δάδα του. Ο έλληνας πρωταθλητής όμως σεβόμενος το ολυμπιακό ιδεώδες δεν ενέδωσε στον πειρασμό.

Μια μικρή περιουσία

Οι κάτοχοί τους στην Ελλάδα ίσως να μη γνωρίζουν ότι έχουν στα χέρια τους μια μικρή περιουσία, στο εξωτερικό όμως οι απανταχού συλλέκτες ολυμπιακών ενθυμημάτων ξέρουν καλά την αξία τους και δεν διστάζουν να ξοδέψουν αρκετά χρήματα ώστε να τις εντάξουν στις συλλογές τους. «Η τιμή κάθε δάδας έχει να κάνει με τον αριθμό των κομματιών τα οποία έχουν κατασκευαστεί. Πολλοί θα πίστευαν ότι η ακριβότερη δάδα είναι η πρώτη, αυτή των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου. Ωστόσο δεν είναι έτσι, αφού η λαμπαδηδρομία έγινε όλη με τα πόδια, οπότε οι δάδες οι οποίες κατασκευάστηκαν ήταν πολλές. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Αγώνες του Μονάχου (1972) και της Μόσχας (1980) ενώ και στο Τόκιο (1964) είχαμε πολλές δάδες. Οι δάδες των Ολυμπιακών Αγώνων του Ελσίνκι (1952), της Μελβούρνης (1956) και του Λονδίνου (1948) έχουν τη μεγαλύτερη αξία, αφού η φλόγα ταξίδεψε με το αεροπλάνο» λέει στο «Βήμα» ο κ. Θανάσης Ταρασουλέας, ο οποίος διατηρεί κατάστημα ολυμπιακών ενθυμημάτων στο κέντρο της Αθήνας, όντας συγχρόνως και ένας από τους μεγαλύτερους μελετητές της ολυμπιακής ιστορίας. «Οι πιο σπάνιες δάδες είναι αυτές των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, αφού ο αριθμός τους είναι μικρός, λόγω του ότι η φλόγα στη διοργανώτρια πόλη μεταφέρεται αεροπορικώς. Η δάδα των αγώνων του Σαπόρο (1972) χτυπήθηκε σε δημοπρασία 8.000 δολάρια. Οι ξένοι γνωρίζουν πολύ καλά την αξία αυτών των αντικειμένων, οι Ελληνες όχι και τόσο. Εγώ έχω πουλήσει περισσότερες από 100 δάδες και τις περισσότερες από αυτές σε ξένους, αφού η τιμή τους στην Ελλάδα είναι μικρότερη από ό,τι στο εξωτερικό» συμπληρώνει ο κ. Ταρασουλέας.

Ποιοι πωλούν

Πώς όμως οι δάδες φθάνουν στα χέρια των συλλεκτών; Ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι πωλούν το ιερό κατά πολλούς αθλητικό κειμήλιο; «Οι Ελληνες οι οποίοι έχουν πάρει μέρος σε ολυμπιακή λαμπαδηδρομία δεν πωλούν τις δάδες τους. Είναι συναισθηματικά δεμένοι μαζί τους. Αυτοί οι οποίοι όμως τις κληρονομούν, τα παιδιά τους ή τα εγγόνια τους, πολλές φορές τις διαθέτουν στο εμπόριο» αναφέρει ο κ. Ταρασουλέας. Οι περισσότερες δάδες στην αγορά προέρχονται από το εξωτερικό και η τιμή τους διαφοροποιείται ανάλογα με τη χώρα προέλευσης αυτών οι οποίοι τις πωλούν. Για παράδειγμα, με τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και με το άνοιγμα των συνόρων η δάδα της Ολυμπιάδας της Μόσχας πουλιόταν για ένα κομμάτι ψωμί, εφόσον αυτοί οι οποίοι την είχαν στην κατοχή τους είχαν μεγάλη ανάγκη χρημάτων. Το ίδιο συνέβη και με τη δάδα των χειμερινών αγώνων του Σεράγεβου (1984) μετά τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.

Οσον αφορά τη δάδα των Ολυμπιακών Αγώνων που θα γίνουν στο Σίδνεϊ το 2000, η τιμή της δεν αναμένεται να φθάσει σε μεγάλα ύψη. Εχουν κατασκευαστεί 11.900 δάδες και πολλές από αυτές αναμένεται να διατεθούν στην αγορά μετά το τέλος της λαμπαδηδρομίας.

1936, ΒΕΡΟΛΙΝΟ: Κατασκευάστηκαν 3.331 δάδες ύψους 27 πόντων και βάρους 460 γραμμ. η καθεμία. Τιμή: 600.000 δρχ.

1948, ΛΟΝΔΙΝΟ: Για τη λαμπαδηδρομία των πρώτων μεταπολεμικών Ολυμπιακών Αγώνων κατασκευάστηκαν 1.416 δάδες ύψους 47 εκατοστών και βάρους 960 γραμμ. η καθεμία. Η δάδα του τελευταίου λαμπαδηδρόμου ήταν κατά 42 εκατοστά υψηλότερη και ζύγιζε 960 γραμμ. Τιμή: 1.000.000 δρχ.

1952, ΕΛΣΙΝΚΙ: Κατασκευάστηκαν 3.372 δάδες. Το ύψος της καθεμιάς ήταν 59 εκατοστά και το βάρος της 1.080 γραμμ. Τιμή: 1.000.000 δρχ.

1956, ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ: Η διοργάνωση φιλοξενήθηκε σε δύο πόλεις ή καλύτερα σε δύο ηπείρους, αφού τα αγωνίσματα της ιππασίας διεξήχθησαν στη Στοκχόλμη. Κατασκευάστηκαν συνολικά 3.181 δάδες ύψους 47 εκατοστών και βάρους 960 γραμμ. Τιμή: 1.100.000 δρχ.

1960, ΡΩΜΗ: 1.529 ήταν οι δάδες των Ολυμπιακών Αγώνων της Αιώνιας Πόλης. Η καθεμιά είχε ύψος 39,5 εκατοστά και βάρος 580 γραμμ. Τιμή: 500.000 δρχ.

1964, ΤΟΚΙΟ: Η διοργάνωση για την οποία κατασκευάστηκαν οι περισσότερες δάδες στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων ­ συνολικά 101.839. Η καθεμία ζύγιζε 826 γραμμ. και είχε ύψος 64,8 εκατοστά. Τιμή: 500.000 δρχ.

1968, ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ: Για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων των «Αζτέκων» κατασκευάστηκαν 2.778 δάδες βάρους 780 γραμμ. και ύψους 52,3 εκατοστών η καθεμία. Τιμή: 250.000 δρχ.

1972, ΜΟΝΑΧΟ: Από την Αρχαία Ολυμπία η φλόγα έφθασε στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας με τα πόδια. Κατασκευάστηκαν 6.000 δάδες ύψους 75 εκατοστών και βάρους 1.350 γραμμ. η καθεμία. Τιμή: 120.000 δρχ.

1978, ΜΟΝΤΡΕΑΛ: Η φλόγα μεταφέρθηκε από την Αθήνα στην Οτάβα χάρη στην τεχνολογία λέιζερ, για να ταξιδέψει κατόπιν προς το Μόντρεαλ. Κατασκευάστηκαν 1.214 δάδες ύψους 66 εκατοστών και βάρους 540 γραμμ. η καθεμία. Τιμή: 500.000 δρχ.

1980, ΜΟΣΧΑ: Και σε αυτούς τους Ολυμπιακούς Αγώνες η φλόγα ταξίδεψε με τα πόδια από την Αρχαία Ολυμπία ως την πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ενωσης. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 5.000 δάδες βάρους 560 γραμμ. και ύψους 56 εκατοστών η καθεμία. Τιμή: 150.000 δρχ.

1984, ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ: Είναι η μοναδική ως τώρα διοργάνωση στην οποία δεν έγινε λαμπαδηδρομία επί ελληνικού εδάφους, λόγω των αντιδράσεων που υπήρξαν στην Ελλάδα για την εμπορευματοποίηση του θεσμού στις ΗΠΑ από τους αμερικανούς διοργανωτές. Κατασκευάστηκαν 3.636 δάδες ύψους 56,5 εκατοστών και βάρους 1.200 γραμμ. η καθεμία. Τιμή: 700.000 δρχ.

1988, ΣΕΟΥΛ: Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Χώρας του Ησυχου Πρωινού κατασκευάστηκαν 20.899 δάδες. Η καθεμία ζύγιζε 740 γραμμ. και είχε ύψος 48 εκατοστά. Τιμή: 650.000 δρχ.

1992, ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ: Κατασκευάστηκαν 10.448 δάδες, ύψους 68 εκατοστών και βάρους 1.200 γραμμ. η καθεμία. Τιμή: 450.000 δρχ.

1996, ΑΤΛΑΝΤΑ: Για τη διοργάνωση στην οποία γιορτάστηκαν τα 100 χρόνια των Ολυμπιακών Αγώνων κατασκευάστηκαν 12.500 δάδες. Η καθεμία είχε ύψος 81,28 εκατοστά και βάρος 1.792 γραμμ. Τιμή: 300.000 δρχ.