Τζοζάια Ομπερ: «Η δημοκρατία έχει υψηλό τίμημα»

«Οταν ζητείται η γνώμη τους, οι πολίτες πρέπει να ξέρουν τι κάνουν, να έχουν εμπειρία από δημοψηφίσματα και πώς αυτά λειτουργούν. Το σημαντικότερο είναι να υπάρχουν εκλεγμένα συμβούλια πολιτών που να διατρέχουν τα ζητήματα τα οποία απασχολούν την κοινωνία και να κάνουν συστάσεις επ’ αυτών. Στην αρχαία Αθήνα υπήρχε η Βουλή των Πεντακοσίων η οποία προετοίμαζε τα θέματα που θα συζητούσε η Εκκλησία του Δήμου, ζητούσε γνώμες ειδικών και έπειτα από ενδελεχή εξέταση προέβαινε σε συστάσεις προς την Εκκλησία του Δήμου, τις οποίες η Εκκλησία είχε το δικαίωμα να αποδεχθεί ή να απορρίψει, αποτελούσαν όμως ένα σημείο εκκίνησης. Σήμερα τα δημοψηφίσματα του «Ναι»/»Οχι» μοιάζουν περισσότερο με εκλογή προέδρου και λιγότερο με διαδικασίες συγκέντρωσης και διάχυσης της γνώσης για ζητήματα που αφορούν όλη την κοινότητα».

«Η πτώση έχει δύο σκέλη, ένα πολιτικό και ένα οικονομικό. Η πολιτική πτώση συμβαίνει όταν οι πόλεις-κράτη χάνουν την πλήρη ανεξαρτησία τους και εξαναγκάζονται από τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο σε μια ένωση. Η οικονομική πτώση έρχεται όταν οι Ρωμαίοι επιβάλλονται ως κυρίαρχοι του αρχαίου κόσμου στη θέση των Μακεδόνων. Οι Ρωμαίοι δεν ήταν καλοί στα οικονομικά και όταν καταρρέει η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία καταρρέει και ο αρχαιοελληνικός κόσμος διότι οι πόλεις-κράτη είχαν πλήρως ενσωματωθεί στην οργάνωση της Αυτοκρατορίας και είχαν απολέσει την ανταγωνιστική ανεξάρτητη δομή της πόλης-κράτους».

«Οι αρχαίοι Ελληνες εφηύραν την έννοια της ομοσπονδίας, τις αμφικτιονίες. Το δυνατό σημείο της αρχαιότητας ήταν αυτή η ποικιλομορφία των πόλεων-κρατών, ένας ιδανικός βαθμός περιπλοκότητας στις σχέσεις μεταξύ τους και το γεγονός ότι οι πιο αποτελεσματικές αμφικτιονίες λειτουργούσαν με όρους ισότητας. Φοβάμαι ότι η Ευρώπη διακρίνεται από μια εμμονή σε μια μορφή συγκεντρωτισμού και έντονης προτυποποίησης και εκτιμώ ότι αυτό, μακροπρόθεσμα, θα είναι το αδύνατο σημείο της. Επιπλέον, οι ομοσπονδίες που έχουν λειτουργήσει καλά, όπως οι ΗΠΑ ή οι αμφικτιονίες, φαίνεται πως τα κατάφεραν εν μέρει γιατί είχαν να αντιμετωπίσουν μια κοινή εξωτερική απειλή. Η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιουργήθηκε σε μια στιγμή αισιοδοξίας –αν μπορώ να χαρακτηρίσω έτσι την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης -, σε μια στιγμή που η εξωτερική απειλή είχε πάψει να υπάρχει. Ετσι σήμερα οι Βρυξέλλες, ή το Βερολίνο, επιμένουν σε ένα μοντέλο συγκεντρωτισμού και προτυποποίησης –εξαιτίας του οποίου υποφέρει η Ελλάδα –χωρίς το υπέρτατο επιχείρημα ότι αν δεν πειθαρχήσουμε όλοι στον κοινό σκοπό, αν δεν κάνουμε θυσίες, απειλούνται η εδαφική κυριαρχία και η ανεξαρτησία μας».

«Πώς θα εξελιχθεί και τι θα καταλήξει να γίνει ο ισλαμικός κόσμος, η Ρωσία ή η Κίνα είναι μεγάλα ερωτήματα. Καθένα μπορεί ενδεχομένως να αποτελέσει υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη. Αν το Ισλάμ καταλήξει μια δύναμη ενοποιητική, ένα πνευματικό κίνημα, μια θρησκεία διαφορετική από τη χριστιανική η οποία θα αποβάλει από τους κόλπους της τους τζιχαντιστές ή αν οι τελευταίοι θα κυριαρχήσουν καθιστώντας το Ισλάμ μια υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη και τη Δύση είναι ένα ζήτημα του οποίου δεν γνωρίζουμε ακόμη την απάντηση».

«Η δημοκρατία, οι νόμοι, η ανταγωνιστικότητα, η εξειδίκευση, η καινοτομία, η οικονομική ανάπτυξη μας ενδιαφέρουν πολύ σήμερα, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε τις έννοιες αυτές ανεπηρέαστοι από ιδεολογικές αγκυλώσεις του καιρού μας. Εχουμε την τάση να θεωρούμε ότι οι έννοιες και οι αξίες αυτές είναι επινοήσεις της νεωτερικής εποχής κι όμως αποτελούσαν, για μακρό χρονικό διάστημα, μέρος της καθημερινής εμπειρίας των αρχαίων Ελλήνων, οι οποίοι μάλιστα τις μελέτησαν σε βάθος. Η αρχαιότητα αποτελεί λοιπόν ένα πρίσμα μέσα από το οποίο μπορούμε να εξετάσουμε αν οι δικές μας θεωρίες έχουν εφαρμογή στην ανθρώπινη εμπειρία γενικότερα ή αν αποτελούν κατασκευάσματα της νεωτερικότητας».