Η αυτοβιογραφία και το αρχείο του Αλέκου Ξένου
Επιμέλεια Αλέξανδρος Χαρκιολάκης.
Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη,
σελίδες 320, τιμή 12 ευρώ

Η αυτοβιογραφία και το αρχείο του Αλέκου Ξένου σε επιμέλεια του μουσικολόγου Αλέξανδρου Χαρκιολάκη φιλοδοξεί να λειτουργήσει με τρόπο διττό: αφενός να φέρει στο φως σημαντικά –αδημοσίευτα μέχρι σήμερα –ντοκουμέντα που αφορούν τη ζωή και το έργο του ζακύνθιου συνθέτη, αφετέρου να αποτελέσει χρηστικό εργαλείο για τον ερευνητή. Το εγχείρημα έχει πράγματι ευρύτερο ενδιαφέρον καθώς μέσα από την πορεία του Ξένου φωτίζεται, παράλληλα, ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας του 20ού αιώνα και ιδιαίτερα η περίοδος της Κατοχής. Μια εποχή η οποία «σημάδεψε και τελικά διαμόρφωσε με ουσιαστικό τρόπο τον Αλ. Ξένο», όπως σημειώνει στον πρόλογο της έκδοσης ο Αλ. Χαρκιολάκης.

Η αυτοβιογραφία του Αλέκου Ξένου (1912-1995) καλύπτει τα παιδικά του χρόνια μέχρι την περίοδο αμέσως μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Η ορφάνια και από τους δύο γονείς σε πολύ μικρή ηλικία και οι δυσκολίες που ακολούθησαν, τα πρώτα μαθήματα μουσικής στη Ζάκυνθο, ο ερχομός στην πρωτεύουσα το 1930, η εγγραφή στο Ωδείο Αθηνών όπου μελέτησε τρομπόνι και θεωρητικά με σπουδαίους δασκάλους όπως ο Γεώργιος Σκλάβος, ο Δημήτρης Μητρόπουλος, ο Φιλοκτήτης Οικονομίδης περνούν με τρόπο σχεδόν κινηματογραφικό από τις σελίδες του βιβλίου.
Ο συνθέτης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αφήγησή του κυρίως στην εποχή που προηγείται του Πολέμου προσφέροντας στον αναγνώστη την ευκαιρία να παρακολουθήσει το πώς μυήθηκε στις ιδέες του σοσιαλισμού, στις οποίες παρέμεινε πιστός ως το τέλος της ζωής του, καθώς και στα χρόνια της Κατοχής και στην αντιστασιακή του δράση μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ. Χαρακτηριστική, μεταξύ άλλων, η αναφορά στον πρωταγωνιστικό ρόλο που έπαιξε στο σαμποτάζ της μεγάλης γιορτής που ετοίμαζαν οι Γερμανοί το 1943 στο θέατρο «Ολύμπια» για την άνοδο του Γ΄ Ράιχ, με αποτέλεσμα να χάσει τη θέση του στην Κρατική Ορχήστρα και να περάσει στην παρανομία. Ενδιαφέρον έχουν εξάλλου οι απόψεις του για τον Δημήτρη Μητρόπουλο, τον οποίο, όπως γράφει, θαύμαζε όχι μόνο για το μεγάλο του ταλέντο αλλά παράλληλα τον εκτιμούσε και για τα δημοκρατικά του φρονήματα.
Τα κενά που δημιουργούνται από τη διακοπή της γραμμικής συνέχειας της αυτοβιογραφίας καλύπτει το εκτενές χρονολόγιο της ζωής του Αλέκου Ξένου, γραμμένο από τον Διονύση Σέρρα. Στον τόμο περιλαμβάνεται επίσης η πλήρης καταγραφή του αρχείου του συνθέτη από τη Βαλεντίνη Τσελίκα, υπεύθυνη των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, μια ελαφρώς αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη εργογραφία του από τον μουσικολόγο και συνθέτη Διονύση Μπουκουβάλα αλλά και μια αναλυτική δισκογραφία του από τον μουσικογράφο και ερευνητή Θωμά Ταμβάκο. Την έκδοση, τέλος, συμπληρώνει ένα CD με τρία από τα σημαντικότερα συμφωνικά έργα του Αλέκου Ξένου όπως ερμηνεύονται από τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΑ υπό τη διεύθυνση του Ευθύμιου Καβαλλιεράτου. Πρόκειται για τη Συμφωνία αρ. 1, Της Αντίστασης (1945), καθώς και για τα συμφωνικά ποιήματα-μπαλέτα «Σπάρτακος» (1963) και «Ο Διγενής δεν πέθανε» (1952). Ο εν λόγω δίσκος είχε κυκλοφορήσει πριν από αρκετά χρόνια με τη φροντίδα της Ενωσης Ζακυνθίων σε λίγα αντίτυπα, με αποτέλεσμα να παραμένει εδώ και μεγάλο διάστημα επί της ουσίας εξαντλημένος.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ