Δέκα ιστορίες με μαθηματικά

Εν ενεργεία μαθηματικός στη Μέση Εκπαίδευση από το 1981, μεταφραστής και συγγραφέας, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης έχει εκδώσει τα μαθηματικά μυθιστορήματα «Πυθαγόρεια εγκλήματα» (2006), «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού» (2009), «Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού» (2011), «Ο μέτοικος και η συμμετρία» (2012) και τα δοκίμια «Μαθηματικά επίκαιρα» (2004), όλα από τις εκδόσεις Πόλις.

Χρίστος Παπαδημητρίου, «Ανεξαρτησία» (Πατάκης, 2012). Από την άλωση της Τριπολιτσάς του 1821 ως τις πυρκαγιές που πρόσφατα κατέκαψαν την Πελοπόννησο, ένας 36χρονος ελληνοαμερικανός μαθηματικός ψάχνει την ταυτότητά του: επιστήμονας, επαναστάτης, ευδαιμονιστής ή αμέτοχος θεατής;

Yoko Ogawa, «Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή» (Αγρα, 2010). Ενα αυτοκινητικό δυστύχημα περιορίζει την αυτονομία της μνήμης ενός διάσημου μαθηματικού σε μόλις 80 λεπτά. Ωστόσο αυτά τα επαναλαμβανόμενα 80λεπτα είναι αρκετά για να χτιστεί μια φιλική σχέση ανάμεσα στον καθηγητή και στον δεκάχρονο γιο της γυναίκας που τον φροντίζει, μέσα από την οποία ο νεαρός μυείται στα άδυτα των αριθμών.

David Leavitt, «Ο υπάλληλος από την Ινδία» (Πόλις, 2009). Αυτοδίδακτος μαθηματικός προσκολλημένος στους αυστηρούς θρησκευτικούς και κοινωνικούς κανόνες της Ινδίας, ο Σρινιβάσα Ραμάνουτζαν φθάνει, παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στο Κέιμπριτζ για να συναντήσει τον κορυφαίο άγγλο μαθηματικό Γκόντφρεϊ Χάρντι. Διαφορετικοί σε όλα εκτός από το πάθος τους για τα μαθηματικά, οι δύο άνδρες θα συνδεθούν με στερεή φιλία. Αρκούν όμως αυτά για να επιβιώσουν σε μια κοινωνία όπου είναι, ο καθένας με τον τρόπο του, περιθωριακοί;

Ντενί Γκεντζ, «Η έπαυλη των ανδρών» (Ψυχογιός, 2011). Και το τελευταίο μυθιστόρημα του αξέχαστου Ντενί Γκεντζ εκτυλίσσεται στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συγκάτοικοι στο ίδιο δωμάτιο ενός ψυχιατρείου, ο Χανς Σίνγκερ, φανταστικό πρόσωπο εμπνευσμένο από τον μαθηματικό Γκέοργκ Κάντορ, και ο γάλλος στρατιώτης Ματίας Ντιτούς, ειρηνιστής, οπαδός του Ζαν Ζορές, συζητούν για τα μαθηματικά, την κοινωνική δικαιοσύνη, την εργασία, την οικογένεια, ενώ έξω μαίνεται ο πόλεμος των «γνωστικών».

Εμι Νέδερ, «Η κυρία της Αλγεβρας» (Τραυλός, 2009). Μια γοητευτική μυθιστορηματική βιογραφία της σημαντικότερης ίσως γυναίκας μαθηματικού του 20ού αιώνα. Χάρη στο ταλέντο και στο πάθος της για τα μαθηματικά καταφέρνει να υπερνικήσει τις προκαταλήψεις της κλειστής ανδροκρατούμενης ακαδημαϊκής κοινότητας του Γκέτινγκεν και να κερδίσει τη θέση που της αξίζει. Λίγο καιρό όμως μετά τη δικαίωσή της θα αντιμετωπίσει νέες δυσκολίες: η Εμι είναι εβραία και στη Γερμανία έχουν καταλάβει την εξουσία οι ναζί…

Andrew Crumey, «Μόμπιους Ντικ» (Πόλις, 2006). Η κβαντομηχανική είναι η φυσική του μικρόκοσμου. Οι νόμοι της είναι σε πρώτη ανάγνωση τόσο παράξενοι και ανοίκειοι που και ο ίδιος ο Αϊνστάιν δυσκολευόταν να τους αποδεχθεί. Σε αυτό το ευρηματικό μεταμοντέρνο μυθιστόρημα ο Κράμι «μεταφέρει» την κβαντομηχανική στον μακρόκοσμο. Ο φυσικός Ρίνγκερ δέχεται μια πρόσκληση να συνεργαστεί με ένα μυστηριώδες ερευνητικό κέντρο. Στην ιστορία εμπλέκονται, μεταξύ άλλων, μια παλιά ερωμένη του, ο φυσικός Σρέντινγκερ και ο μουσικός Σούμαν.

Μαρκ Χάντον, «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα» (Ψυχογιός, 2004). Μια συναρπαστική ιστορία ενός νέου με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Δεν θέλει να τον αγγίζουν, αδυνατεί να κατανοήσει τον μεταφορικό λόγο, παίρνει τα πάντα τοις μετρητοίς και δεν μπορεί να πει ψέματα. Από την άλλη, έχει τρομακτικές ικανότητες απομνημόνευσης δεδομένων, είναι ικανότατος στα μαθηματικά και λατρεύει τις αστυνομικές ιστορίες. Με όλα αυτά τα εφόδια (ή εμπόδια;) αποφασίζει να εξιχνιάσει το μυστήριο της δολοφονίας του σκύλου της κυρίας Σίαρς.

Keigo Higashino, «Η αφοσίωση του υπόπτου Χ» (Κλειδάριθμος, 2012). Συχνά οι αστυνομικοί συγγραφείς επικαλούνται τα μαθηματικά ως εργαλείο για την επίλυση ενός μυστηρίου. Ο Higashino πρωτοτυπεί αφού στο μυθιστόρημά του τα μαθηματικά γίνονται μέσο συγκάλυψης. Ενας μαθηματικός κρυφά ερωτευμένος με τη γειτόνισσά του, που αναγκάστηκε να σκοτώσει τον πρώην άντρα της ο οποίος την εκβίαζε, χρησιμοποιεί την επιστήμη του για να τη σώσει από την τσιμπίδα του νόμου. Ο αστυνομικός όμως που έχει αναλάβει την υπόθεση έχει κι αυτός έναν μαθηματικό σύμβουλο.

Αργύρης Παυλιώτης, «Μυστική οργάνωση «Τετρακτύς»» (Μεταίχμιο, 2013). Ο γνωστός από άλλα μυθιστορήματα του Παυλιώτη ντετέκτιβ-ποινικολόγος Ανδρέας Αναγνώστου έρχεται αυτή τη φορά αντιμέτωπος με μια οργάνωση που έχει επιλέξει ως έμβλημά της το ιερό σύμβολο των Πυθαγορείων, την Τετρακτύ. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της αρχαιότερης φιλοσοφικής αδελφότητας, ένα κράμα ορθολογισμού και μυστικισμού, ο Αναγνώστου θα προσπαθήσει να εξιχνιάσει μια ιστορία με πολλές άκρες.

Συλλογικό, «Κλέφτες και αστυνόμοι» (Ψυχογιός, 2013). Τα μαθηματικά βρίσκουν τη θέση τους και σε αυτόν τον τόμο, στον οποίο αντιπροσωπεύονται όλες οι γενιές, τα είδη και οι τάσεις της σύγχρονης ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας με διηγήματα από 14 γνωστούς και λιγότερο γνωστούς έλληνες αστυνομικούς συγγραφείς.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 23 Ιουλίου 2013