Το πρόγραμμα του μνημονίου «δεν βγαίνει» –αυτό ο Πρετεντέρης το υποστηρίζει εδώ και πολύν καιρό και τα γεγονότα τον επιβεβαιώνουν. Και βέβαια μας θυμίζει το αυτονόητο: κανένα πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται όταν έχεις την κοινωνία απέναντι και καμιά δημοκρατική κοινωνία δεν δέχεται εν μιά νυκτί να φτωχύνει κατά 30%.
λέει χαρακτηριστικά, δηλαδή καταθέτει το μέρος της αλήθειας που κατέχει. Και αυτά που ξέρει και λέει ο ίδιος δεν είναι διόλου λίγα.
Το ρολόι είναι χρήμα
Ο σημαντικός ρόλος της μηχανικής μέτρησης του χρόνου στον σύγχρονο πολιτισμό. Από την αστρονομία και τη μηχανική ως τις πολιτικές διαμάχες
DAVID S. LANDES
Τα γρανάζια του χρόνου.
Τα ρολόγια και η δημιουργία του σύγχρονου κόσμου
Μετάφραση Λύο Καλοβυρνάς.
Εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 2012,
σελ. 662, τιμή 45 ευρώ
Ποιος είναι ο ρόλος που έπαιξε η εφεύρεση και η εξέλιξη του μηχανικού ρολογιού στον νεότερο πολιτισμό; Ηταν το ίδιο σημαντικός με την τυπογραφία, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Λάντες, ο οποίος έγραψε μια εκτεταμένη μελέτη επ’ αυτού ερευνώντας τις τεράστιες πολιτισμικές, κοινωνικές και τεχνολογικές επιπτώσεις αυτής της μαγικής εφεύρεσης. Ταυτοχρόνως, το βιβλίο του είναι και μια εξαιρετικά πρωτότυπη μελέτη οικονομικής ιστορίας.
Σπανίως σκεφτόμαστε το πόσο επέδρασε η χρήση του ρολογιού στην αστρονομία, στη ναυσιπλοΐα, στις τεχνικές και στις μεθόδους παραγωγής, αλλά και στα μαθηματικά και στη μηχανική. Και όχι μόνο στον δυτικό πολιτισμό –ιδιαίτερα στην Ευρώπη -, αλλά και στις αυλές των ηγεμόνων της Ασίας. Παρ’ όλο που το μηχανικό ρολόι δεν μετράει στην πραγματικότητα χρόνο αλλά χώρο, οι διαμάχες περί τη χρονομέτρηση καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό επιστημονικές, κοινωνικές, ακόμη και πολιτικές διαμάχες.
Από τα εργαστήρια των τεχνιτών ως τα σύγχρονα εργοστάσια μαζικής παραγωγής και από τις φάμπρικες της Νοτιανατολικής Ασίας ως τις μονάδες παραγωγής στην Ελβετία ή στις ΗΠΑ το ρολόι είναι από τα κυριότερα βιομηχανικά αντικείμενα που καθορίζουν τη ζωή μας. Και βέβαια στην παραγωγή, στη διακίνηση και στην εμπορία του επενδύονται αμύθητα ποσά, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι αν ο χρόνος είναι χρήμα τότε τεράστια χρηματικά ποσά κινούνται μέσω του ίδιου του αντικειμένου που τον μετρά. Ενα εξαιρετικά πρωτότυπο και σημαντικό βιβλίο.
Η Χρυσή Αυγή και η Θεά Τύχη
ΜΑΡΚΟΣ ΤΣΕΤΣΟΣ
Η μουσική στη νεότερη φιλοσοφία.
Από τον Καντ στον Αντόρνο
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2012,
σελ. 263, τιμή 15,98 ευρώ
Οταν ο Τόμας Μαν έγραφε το μείζον μυθιστόρημά του
Δόκτωρ Φάουστους ζήτησε από τον Τέοντορ Αντόρνο να τον «μυήσει» στα μυστικά της δωδεκαφθογγικής μουσικής. Το πρότυπο για τον μουσικοσυνθέτη Λέβερκιν, τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου, ήταν ο Σένμπερκ. Και ο Αντόρνο ήξερε τη μουσική όσο κανένας φιλόσοφος της εποχής του. Αλλά η αλληλεπίδραση μουσικής και φιλοσοφίας εκτείνεται σε μεγαλύτερο πλάτος και βάθος. Αυτήν εξετάζει και αναλύει ο Μάρκος Τσέτσος στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του.
ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΥΚΑΪ
Ο μύθος της Θεάς Τύχης
Μετάφραση Κωνσταντίνα Επισκοπούλου.
Εκδόσεις Opera, 2012,
σελ. 156, τιμή 14,91 ευρώ
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην τύχη και στη σύμπτωση; Και πώς μπορεί κανείς να τη διακρίνει; Ο Χόρχε Μπουκάι δεν περιορίζεται στον αρχαιοελληνικό μύθο. Αναφέρεται και στην κελτική, στη σκανδιναβική και στην ινδική μυθολογία. Επίσης σε χασιδικά παραμύθια, σε παραβολές των σούφι και σε θρύλους των Ινδιάνων της Αμερικής. Οι εικόνες και τα σύμβολα της τύχης αποτελούν σημαντικά στοιχεία σε όλους τους πολιτισμούς και εξακολουθούν να αναπαράγονται στη μεταβιομηχανική κοινωνία.
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2012,
σελ. 382, τιμή 21,30 ευρώ
Η Κατοχή ριζοσπαστικοποίησε μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού και ολόκληρες κοινωνικές ομάδες. Ετσι, ο αγώνας για την επιβίωση μετατράπηκε σε αντιστασιακό αγώνα. Ταυτοχρόνως όμως υπήρχε και μία δεύτερη σύγκρουση, εκείνη με τους συνεργάτες των κατακτητών, τα Τάγματα Ασφαλείας. Πώς δρούσε η φασιστική οργάνωση Χ; Η κομμουνιστική ΟΠΛΑ; Ποια ήταν η μορφή της βίας που κυριαρχούσε και δίχασε την κοινωνία της Αθήνας; Αυτά εξετάζει αναλυτικά και σφαιρικά ταυτοχρόνως η εκτενής μελέτη του Μενέλαου Χαραλαμπίδη.
ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ
Γκιόστρα
Εκδόσεις Μικρή Αρκτος, 2012,
σελ. 368, τιμή 17,80 ευρώ
Ο κριτικός αντίλογος είναι ουσιαστική πλευρά της κριτικής και ο Νάσος Βαγενάς τον ασκεί με οξύτητα αλλά πάντοτε με επιχειρήματα που συνοδεύονται από αποδεικτικά στοιχεία. Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει τα σημαντικότερα από τα κείμενα αντιπαράθεσης που δημοσίευσε με αφορμή θέματα που απασχολούν την ακαδημαϊκή κοινότητα, την κοινότητα των συγγραφέων αλλά και –πρωτίστως –των αναγνωστών. Το βιβλίο αναδεικνύει ζητήματα που απασχολούν τον κριτικό λόγο τα τελευταία δέκα χρόνια και τρέφουν τον διάλογο.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΗΜΙΤΗΣ
Ο εκτροχιασμός
Εκδόσεις Πόλις, 2012,
σελ. 600, τιμή 18 ευρώ
Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τους λόγους του εκτροχιασμού της ελληνικής οικονομίας. Αυτούς επιχειρεί να αναπτύξει ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης στο πολυσέλιδο βιβλίο του όπου επιμερίζει τις ευθύνες στο εγχώριο πολιτικό σύστημα κατά κύριο λόγο και δευτερευόντως στις πολιτικές ελίτ της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για να καταλήξει ότι μια οριστική λύση του ελληνικού προβλήματος το αμέσως προσεχές μέλλον δεν είναι ούτε ορατή ούτε εφικτή.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ
Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής
Εκδόσεις Πόλις, 2012,
σελ. 471, τιμή 18 ευρώ
Ενα βιβλίο υποδειγματικής ερευνητικής δημοσιογραφίας που πρέπει να το διαβάσουν όσοι θέλουν να καταλάβουν πώς η Χρυσή Αυγή, μια μικρή ακροδεξιά σέκτα, κατάφερε να μπει στην ελληνική Βουλή και να «απειλεί» ότι στις επόμενες εκλογές θα λάβει διψήφιο ποσοστό ψήφων. Τι συνέβη και η «ανεκτική» Ελλάδα δείχνει να μεταλλάσσεται τόσο απότομα σε μια από τις πιο ξενόφοβες ευρωπαϊκές κοινωνίες; Η φύση και οι μεταμορφώσεις της ελληνικής ακροδεξιάς από τη μεταπολίτευση και εξής.
