Οι λογικοφανείς αλχημείες στο φως

Την 26η Μαρτίου 1977 ανακαλύφθηκαν 39 πτώματα κοντά στο Σαν Ντιέγκο. Ηταν ντυμένα ομοιόμορφα και είχαν αυτοκτονήσει κάτω από τις οδηγίες της θρησκευτικής αίρεσης «Πύλη του Ουρανού». Τα μέλη της αίρεσης πίστευαν ότι η ανθρωπότητα δημιουργήθηκε από τους εξωγήινους με το όνομα «Διαστημικοί Αδελφοί», τους οποίους θα ξανάβρισκαν αφού πρώτα αποποιούνταν το θνητό τους σώμα. Η σύγχρονη ιστορία είναι γεμάτη από ψευδοθρησκείες που στηρίζονται στη αφέλεια των ανθρώπων.

ΜΙΣΕΛ ΟΝΦΡΕ
Το λυκόφως ενός ειδώλου.
Η φροϊδική μυθοπλασία
Μετάφραση Θ. Καραβάτζη, Δ. Γεράση,
Εκδόσεις Εξάντας,
σελ. 469, τιμή 23,43 ευρώ

«Κατά βάθος, δεν υπήρξε παρά μόνον ένας φροϋδιστής, κι αυτός πέθανε στο κρεβάτι του στο Λονδίνο, στις 23 Σεπτεμβρίου 1939». Ο Μισέλ Ονφρέ έχοντας αγαπήσει, διαβάσει και διδάξει εξαντλητικά τον Φρόιντ, καταλήγει ότι η ψυχανάλυση είναι σωστή επιστήμη αλλά αφορά κυρίως και μόνον τον Φρόιντ. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του συγγραφέα ο Φρόιντ παρουσίασε ως αντικειμενικά γεγονότα και ως δόγματα το άκρως υποκειμενικό περιεχόμενο της αυτοβιογραφίας του. Κατά τον Ονφρέ ο Φρόιντ παραποίησε στοιχεία, «δανείστηκε» θέσεις άγνωστων συγγραφέων, κατέστρεψε πολύτιμα στοιχεία της αλληλογραφίας του όπου φανερωνόταν η αλήθεια των θεωριών του και εν γένει δημιούργησε έναν μύθο που διεσώθη από φίλους και μαθητές διαμέσου των χρόνων. Βιβλίο που ξενίζει με την απολυτότητά του αλλά προσφέρει πλούσιο υλικό για σκέψεις.

ΤΖΟΖΕΦ ΣΤΡΕΓΓΕΡ
Γιατί γεννήθηκε το κράτος
Μετάφραση Θάνος Σαμαρτζής,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 178

Ενας άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς οικογένεια, χωρίς θρησκευτική ένταξη, χωρίς μόνιμο τόπο κατοικίας, αλλά είναι δύσκολο πια να ζήσει χωρίς την ύπαρξη του κράτους: δηλαδή δικαιώματα, ασφάλεια, ευκαιρίες για δημιουργική πορεία. Ο συγγραφέας Τζόζεφ Στρέγγερ στο έργο του «Γιατί γεννήθηκε το κράτος» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) παρουσιάζει εκλαϊκευμένα την ιστορία του. Πού, πότε και πώς εδραιώθηκε, πού ισχυροποιήθηκε, κάτω από ποιες συγκεκριμένες συνθήκες το κράτος έφτασε στη σημερινή του μορφή. Ο συγγραφέας δεν «αγιοποιεί» το κράτος, περισσότερο προσπαθεί να δείξει τα επιτεύγματα, τους θεσμούς που δημιούργησε και του επέτρεψαν να βάλει τους ανθρώπους να συνεργαστούν.

ΠΕΤΡΟΣ ΠΙΚΡΟΣ
Λουκρητία Βοργία
Οι αιμοσταγείς έρωτες του Μεσαίωνος
Επιμέλεια Γιάννης Μπάρτζης,
Εκδοτικός οίκος Αντώνης Σταμούλης, Θεσσαλονίκη,
σελ. 143, τιμή 14,91 ευρώ

Η Λουκρητία Βοργία, η γυναίκα που κατά τις διαδόσεις της εποχής της «είχε εραστές περισσότερους απ’ όσες δεν είχε πει ποτέ προσευχές στη ζωή της», είναι η ηρωίδα του λογοτέχνη Πέτρου Πικρού. Μια ηρωίδα που έμεινε στην ιστορία ως ακόλαστη, άπληστη και καταστροφική για τους άνδρες της. Εζησε τον 16ο αιώνα στη Βενετία και στη Φεράρα και φέρεται ότι διετέλεσε ερωμένη του Πάπα, του άρχοντα Αλφόνσου της Φεράρας αλλά και των δύο αδελφών της. Το μυθιστόρημα αυτό παρουσιάζεται για πρώτη φορά σε βιβλίο αφού δημοσιεύτηκε σε συνέχειες πριν από 80 χρόνια στο περιοδικό «Εβδομάς» και είναι μια γνωριμία με την άλλη πλευρά του Πέτρου Πικρού.

JEAN BAPTISTE BOTUL
Η σεξουαλική ζωή του Καντ
Μετάφραση Ι. Αβραμίδου,
Εκδόσεις Νεφέλη,
σελ. 122, τιμή 10,90 ευρώ

Ο γάλλος φιλόσοφος Μπερνάρ Ανρί Λεβί για να υπερασπίσει τις απόψεις του εναντίον του Καντ επικαλέστηκε τον φιλόσοφο Ζαν Μπαπτίστ Μποτύλ και το βιβλίο του «Η σεξουαλική ζωή του Καντ». Γελοιοποιήθηκε όμως όταν μαθεύτηκε ότι τέτοιος φιλόσοφος δεν υπάρχει αλλά πίσω του βρίσκεται ένας δημοσιογράφος σατιρικού περιοδικού, ο Φρεντερίκ Παζ. Ο Παζ είχε στήσει ιστοσελίδα για τον Μποτύλ και την είχε συστήσει ως Ενωση Φίλων του «φιλοσόφου». Οχι λίγα site και έντυπα αναπαρήγαγαν και στη χώρα μας την είδηση κυκλοφορίας του βιβλίου του ανύπαρκτου φιλοσόφου χωρίς τις απαραίτητες διευκρινίσεις. Το βιβλίο φυσικά διαβάζεται ευχάριστα και ας είναι όλο ένα ψέμα.

ΜΑΡΚΗΣΙΟΣ ΝΤΕ ΣΑΝΤ
Ο δήμιος και το θύμα του
Μετάφραση Γιώργος Κόκκινος,
Εκδόσεις Κριτική,
σελ. 320, τιμή 16 ευρώ

Πέρασε 27 χρόνια στη φυλακή για τις απόψεις του και είναι γνωστός για το έργο του που αφορά τη σεξουαλική ελευθερία. Ακόμη και στη δεκαετία του 1980 έχουμε απαγόρευση των βιβλίων του σε διάφορες χώρες. Ομως ο Ντε Σαντ είχε έναν σκοπό και μια φιλοσοφία που κρύβονταν πίσω από το έργο του, που μας φανερώνουν οι επιστολές του και διάφορες σημειώσεις που δημοσιεύονται σε αυτό το βιβλίο. «Είμαι ένας ακόλαστος αλλά δεν είμαι ένας εγκληματίας» έγραφε ο Ντε Σαντ υπερασπιζόμενος τις απόψεις του και δοκιμάζοντας την αστική ανοχή ενάντια στον δογματισμό και στην κηδεμονευόμενη σκέψη. Πρόκειται για μια ιδιότυπη αυτοβιογραφία που προσφέρεται στην κατανόηση του έργου και της εποχής του.

ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Από τις ιστορίες μυστηρίου στην αστυνομική πλοκή
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια,
σελ. 159, τιμή 9,59 ευρώ

Υπάρχουν αστυνομικές ιστορίες που έγραψε ο Αλέξανδρος Ρίζος, ο Δημήτριος Βικέλας, ή ο Γεώργιος Βιζυηνός τον 19ο αιώνα; Ο ερευνητής Στράτος Μυρογιάννης σε αυτό το βιβλίο εξετάζει την εμφάνιση και την εξέλιξη της αστυνομικής πλοκής σε ελληνικά διηγήματα του 19ου αιώνα. Για τους λάτρεις του αστυνομικού αυτή η μικρή μελέτη τούς εισάγει στον κόσμο της θεωρίας και ταυτόχρονα τους βοηθάει να καταλάβουν τα προδρομικά στοιχεία αστυνομικού σασπένς σε διηγήματα όπως «Η εκδρομή εις Πόρον» του Ραγκαβή, «Τα δύο αδέλφια» του Δ. Βικέλα και «Το αμάρτημα της μητρός μου» και «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας» του Γ. Βιζυηνού. Ευσύνοπτο και γοητευτικό.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Π. ΛΙΑΝΟΣ
Η Πολιτική Οικονομία του Αριστοτέλη
Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης,
σελ. 217, τιμή 12 ευρώ

Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός, λογοδοσία των κυβερνήσεων, διατήρηση σταθερού νομικού πλαισίου, εφαρμογή της μεσότητας για την αποφυγή των άκρων στην κατοχή του πλούτου είναι μερικές από τις ιδέες που βρίσκονται στα κείμενα του Αριστοτέλη αλλά και στον σημερινό μας προβληματισμό. Ο Αριστοτέλης θεωρείται εις εκ των πατέρων της οικονομικής επιστήμης καθώς πρώτος διατύπωσε τη διάκριση αξίας χρήσης και ανταλλακτικής αξίας, τη θεωρία της δίκαιης ανταλλαγής κ.ά., επισημαίνοντας ότι «ο άνθρωπος είναι όχι μόνον πολιτικόν αλλά και οικονομικόν ζώον». Ο συγγραφέας μελετά τη σκέψη του Αριστοτέλη φανερώνοντας ότι οι σκέψεις του έχουν ως στόχο την (και οικονομική) ευημερία.