Ο Φερνάντο Πεσόα άφησε πίσω του 72 καταγεγραµµένα ετερώνυµα, πολλούς επινοηµένους εαυτούς και κατέλιπε στην ιστορία της λογοτεχνίας ίσως το πιο διάσηµο µπαούλο της. Εκλεισε µέσα σε αυτό τους δικούς του θησαυρούς έχοντας απόλυτη συναίσθηση του καλλιτεχνικού του εύρους και φροντίζοντας ο ίδιος για την υστεροφηµία του. Την παραµονή του θανάτου του, στις 29 Νοεµβρίου 1935, έγραψε από το δωµάτιο του νοσοκοµείου του «ξέρω τι θα φέρει το αύριο». Ο κορυφαίος πορτογάλος ποιητής, ο οποίος έπλεξε µε την υποµονή της σοφής αράχνης τον ιστό µιας µυθολογικής ιδιοσυγκρασίας, ήταν ένα πρόσωπο φασµατικό και µυστήριο, ένας µεγάλος άγνωστος που εξώθησε αργότερα τον Οκτάβιο Πας να αναρωτηθεί «ποιος είναι άραγε ο Πεσσόα;», ό,τι δηλαδή διερωτάτο µέσω του πολυδιάστατου έργου του και ο ίδιος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Ο δηµιουργός του Αναρχικού τραπεζίτη ήταν αγγλοµανής λόγω της παιδείας που έλαβε από µικρός. «Η πρώιµη λογοτεχνική τροφή της παιδικής µου ηλικίας υπήρξαν τα πολυάριθµα µυθιστορήµατα µυστηρίου και φρίκης» έγραψε σε µια επιστολή του. Στους αγαπηµένους του συγγραφείς συγκαταλέγονταν ο Πόου, ο Κόναν Ντόιλ, ο Αρθουρ Μόρισον «and others» (και άλλοι). «Μια από τις ελάχιστες πνευµατικές τέρψεις που αποµένουν σε ό,τι πνευµατικό αποµένει ακόµα στην ανθρωπότητα είναι η ανάγνωση αστυνοµικών µυθιστορηµάτων» σηµείωνε ο ίδιος, ο οποίος αντλούσε τεράστια τέρψη απ’ αυτό.
Στα αρχεία του βρέθηκαν κατάλογοι µε παραγγελίες µυθιστορηµάτων από την Αγγλία που επιβεβαιώνουν ότι παρακολουθούσε συστηµατικά την επικαιρότητα της αγγλικής αστυνοµικής λογοτεχνίας, όπως σηµειώνει στην κατατοπιστική εισαγωγή του βιβλίου η µεταφράστρια και ακάµατη µελετήτρια του έργου του Μαρία Παπαδήµα. Ο Πεσόα, ο ιερέας της διαύγειας του παραλόγου, ήταν ένας άνθρωπος που έγραφε δοκίµια επί παντός του επιστητού. Συνεπώς δεν προκαλεί έκπληξη που επιχείρησε να διερευνήσει τα µυστήρια της ανθρώπινης συνθήκης και µέσω του εγκλήµατος. Οι µελετητές που ερεύνησαν και προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν το περιεχόµενο του περίφηµου µπαούλου του έδωσαν πρόσφατα στη δηµοσιότητα το σύνολο των αστυνοµικών ιστοριών που έγραψε, οι οποίες έχουν ως κύριο πρωταγωνιστή τον γιατρό, αποκρυπτογράφο γρίφων Αµπίλιο Κουαρέσµα, που µοιάζει φοβερά µε τον βοηθό λογιστή Μπερνάρντο Σοάρες µε το όνοµα του οποίου έγραψε το συνταρακτικό Βιβλίο της ανησυχίας. Ο Πεσόα έγραψε τις ιστορίες αυτές κατ’ αρχήν στα αγγλικά (οι πρώτες χρονολογίες γραφής τους τοποθετούνται γύρω στα 1905), ενώ ο προαναφερθείς πορτογάλος (και µεταγενέστερος) κεντρικός ήρωας εντοπίζεται σε σηµειώσεις του για πρώτη φορά το 1914.
Στον κύκλο Quaresma, Decifrador (Κουαρέσµα, Αποκρυπτογράφος ) υπάρχουν 14 ατελείς ιστορίες που δεν υπερβαίνουν τα πέντε κεφάλαια, εκτός της Υπόθεσης Βάργκας η οποία εκτείνεται σε 15 κεφάλαια και µας την παρουσιάζουν για πρώτη φορά στα ελληνικά οι εκδόσεις Νεφέλη. Ολες τις υπόλοιπες ο ίδιος οίκος σκοπεύει να τις παραδίδει σταδιακά στο κοινό, εκδίδοντάς τες σε τακτά χρονικά διαστήµατα.
Η Υπόθεση Βάργκας δεν είναι ένα αστυνοµικό µυθιστόρηµα µε τη στενή έννοια του όρου. Είναι περισσότερο ένα στοχαστικό δοκίµιο για το πώς θα µπορούσαµε να διαβάζουµε τα αστυνοµικά µυθιστορήµατα εµβαθύνοντας περισσότερο στον ψυχισµό των χαρακτήρων τους. Είναι η ιστορία µιας δολοφονίας που εµφανίζεται σκόπιµα ως αυτοκτονία και µας υποδεικνύει το εξής: ο εντοπισµός του δολοφόνου ποτέ δεν ξεδιαλύνει απολύτως τα εσώτερα µυστήρια που τον οδήγησαν στην πράξη του. Τα σκοτεινά «γιατί» είναι αξεδιάλυτα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
