Διαβάζοντας το βιβλίο της κυρίας Τοµαρά-Σιδέρη για τους Ελληνες που πλούτισαν και κυριάρχησαν στην Αίγυπτο τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού χάρη στο βαµβάκι αυτόµατα σχεδόν κάνεις συγκρίσεις. Εκείνοι, κάποιοι Μπενάκηδες, κάποιοι Καζούληδες, κάποιοι Κασσαβέτηδες, Ράλληδες, Καρτάληδες, Σαλβάγοι και καµιά εκατοστή ακόµη, οι περισσότεροι από το Πήλιο και τα ∆ωδεκάνησα, µόλις έφτιαχναν οικογένεια και εξασφάλιζαν τις δουλειές τους άρχιζαν να στέλνουν χρήµατα «εις την πατρίδα». Και έστελναν όχι µικροποσά. ∆εκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες χρυσές λίρες και χρυσά φράγκα έστελναν. Ο Ιωάννης Καζούλης το 1912 στέλνει χρυσά ναπολεόνια για να αγοραστούν τέσσερα αεροπλάνα – από τα πρώτα στην Ευρώπη – που πήραν µέρος στους Βαλκανικούς Πολέµους, ο Ηρακλής Βόλτος δίνει 150.000 χρυσά φράγκα για έρευνες καρκίνου. Μάλιστα, καρκίνου. Η συγγραφέας, καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήµιο, τα καταγράφει λεπτοµερώς. Και κάνεις αµέσως τη σκέψη: Οι σύγχρονοι έλληνες µεγαλοπλούσιοι του εξωτερικού; Πού είναι αυτοί; Αν εξαιρέσει κανείς τρεις-τέσσερις που όντως συνεχίζουν την «παράδοση», οι πετρελαιάδες µας, οι µεγαλογιατροί που «τιµούν το όνοµα της Ελλάδος εις την ξένην», οι τραπεζίτες και οι µεγαλοασφαλιστές µας στην Αγγλία και στην Αµερική είναι θλιβερά απόντες από το εθνικό µητρώο των δωρητών.
∆εν περιορίζεται, φυσικά, σε δωρολογία των Ελλήνων της παλιάς Αιγύπτου η κυρία Τοµαρά-Σιδέρη. Εχει κάνει έρευνα στο θέµα της και µας δίνει µια πραγµατικά εντυπωσιακή εικόνα για τις προσωπικές διαδροµές των Ελλήνων της Αιγύπτου που, η µία γενιά µετά την άλλη, έφτασαν, µε τίτλο πασά, στο να γίνουν ακόµη και νοµικοί σύµβουλοι στη βασιλική αυλή, να γίνουν οι ανακαινιστές στην καλλιέργεια του βαµβακιού δηµιουργώντας νέες ποικιλίες του, οι οποίες, δικαιωµατικά, πήραν το όνοµά τους – «σακέλ» του Σακελλαρίδη, «βόλτος» των αδελφών Βόλτου κτλ.
Ηταν ο αµερικανικός εµφύλιος πόλεµος, το 1865, που ανέδειξε το «αιγυπτιακό βαµβάκι». Η Λουιζιάνα σταµάτησε τις εξαγωγές και η Αίγυπτος την αντικατέστησε. Τότε, µε το βαµβάκι, αναπτύχθηκε και ο Ελληνισµός της Αιγύπτου. «Ελληνας ευρίσκοµεν εις όλα τα στάδια της παραγωγής και του εµπορίου βάµβακος» διαπιστώνει ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Κάιρο Αντώνιος Σαχτούρης. Και είναι ο άτυπος στρατηγικός συντελεστής καινοτοµίας, τονίζει η συγγραφέας,
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
