«Τα άτοµα πρέπει να ζουν για λογαριασµό τους. Δεν πρέπει ούτε να θυσιάζουν τον εαυτό τους για τους άλλους ούτε να θυσιάζουν τους άλλους για τον εαυτό τους» υποστήριζε η αµερικανοεβραία συγγραφέας Αϋν Ραντ, µία από τις πιο αντιφατικές και αµφιλεγόµενες προσωπικότητες στη δηµόσια ζωή και στη λογοτεχνία των ΗΠΑ τον περασµένο αιώνα.
Οταν η συγγραφέας, που είχε γεννηθεί το 1905 στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, έφθασε το 1925 µε πλοίο στη Νέα Υόρκη και αντίκρισε τον ουρανό του Μανχάταν, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από το θέαµα ώστε ξέσπασε σε αυτό που ύστερα χαρακτήρισε «δάκρυα µεγαλείου». Από τη στιγµή που πήγε στην Αµερική ανέπτυξε ένα ιδιότυπο φιλοσοφικό σύστηµα, µια κοσµοθεωρία καλύτερα, που ονόµασε «αντικειµενισµό» (objectivism), προτάσσοντας την ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης ως το υπέρτατο ηθικό δόγµα και τον «ορθολογικό εγωισµό» (rational egoism) ως το µόνο κίνητρο της ανθρώπινης δράσης µέσα σε µια κοινωνία, καταδικάζοντας απερίφραστα την αλτρουιστική ηθική.
Η Αϋν Ραντ ενέταξε µε τρόπο συστηµατικό το πλέγµα των πεποιθήσεών της όχι µόνο στο λογοτεχνικό της έργο αλλά και σε όλες τις δράσεις της ζωής της, από την έκδοση περιοδικών που προωθούσαν τις ιδέες της ως τον πολιτικό της ακτιβισµό στο πλευρό των Ρεπουµπλικανών. Την περίοδο που εργαζόταν στο Χόλιγουντ ως σεναριογράφος εντάχθηκε στην αντικοµµουνιστική τότε Οµοσπονδία Αµερικανών Συγγραφέων.
Σε πολιτικό επίπεδο την έχουν επικαλεστεί από συντηρητικοί και φιλελεύθεροι ως αναρχικοί. Τη λογοτεχνία της, που άλλοι εξυµνούν και άλλοι λένε ότι είναι για τα σκουπίδια, η ίδια την είχε ονοµάσει «ροµαντικό ρεαλισµό». Η Αϋν Ραντ ανήκει στην κατηγορία των συγγραφέων µε τους πιστούς οπαδούς και τους ορκισµένους εχθρούς. Ακόµη και σήµερα η ανάγνωση των βιβλίων της, που έχουν ξεπεράσει τα 20 εκατ. αντίτυπα σε πωλήσεις παγκοσµίως, δηµιουργεί λογοτεχνικές αλλά κυρίως ιδεολογικές µάχες.
Στην Αµερική το µυθιστόρηµά της Ο Ατλας επαναστάτησε είναι το βιβλίο µε το µεγαλύτερο πολιτισµικό αντίκτυπο µετά τη Βίβλο, πράγµα που το καθιστά, πέρα από τις λογοτεχνικές του αρετές, σηµείο αναφοράς για τον τρόπο σκέψης πολλών εκατοµµυρίων ανθρώπων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σε αυτό το πολυσέλιδο, επικών διαστάσεων µυθιστόρηµα που εξέδωσε το 1957 και θεωρείται το λογοτεχνικό αλλά και φιλοσοφικό magnum opus της η Ραντ έχει παντρέψει ένα θρίλερ ιδεών µε ένα ερωτικό ειδύλλιο.
Ο Ατλας επαναστάτησε είναι ένα ογκώδες µανιφέστο ιδεών, µια µυθοπλαστική δυστοπία για τις ΗΠΑ µε µια µάλλον άνευρη ερωτική ιστορία. Τα πιο παραγωγικά και δηµιουργικά µέλη της κοινωνίας, επιχειρηµατίες, καινοτόµοι επιστήµονες και καλλιτέχνες, αποφασίζουν να απεργήσουν µε έναν απρόσµενο τρόπο (ο αρχικός τίτλος του µυθιστορήµατος ήταν «Απεργία»). Αποτραβιούνται σε έναν ορεινό, κρυφό τόπο και στήνουν µια ανεξάρτητη ελεύθερη οικονοµία µε επικεφαλής τον περίφηµο Τζον Γκολτ, τον άνδρα που είπε ότι θα σταµατήσει τη «µηχανή του κόσµου». Η Ραντ θέλησε να καταδείξει ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε την κοινωνία σε µια αναπότρεπτη αποσύνθεση.
Στα βιβλία της Ραντ ο καπιταλισµός δεν είναι αξιωµατικά κακός. Με τη λογοτεχνία της προσπαθεί να πείσει ότι ένας άλλος δρόµος µέσα από αυτό το σύστηµα µπορεί να οδηγήσει στο καλό µέσα από την ηθική συνέπεια της ατοµικής ευθύνης. Ο πρώτος τόµος του µυθιστορήµατος έχει τον τίτλο «Η αντίφαση». Οι άλλοι δύο, «Το δίληµµα» και «Η ταυτότητα», θα ολοκληρώσουν ως τα µέσα του προσεχούς Νοεµβρίου την έκδοση που µετέφρασε µε κόπο και επιτυχία η Χριστιάννα Σαµαρά. Από τις εκδόσεις Ωκεανίδα κυκλοφορεί ήδη και το (καλύτερο για πολλούς στην Αµερική) µυθιστόρηµά της Κοντά στον ουρανό (1943). Η Αϋν Ραντ, από τη στιγµή που σταµάτησε τη συγγραφή, αφιερώθηκε στο δοκιµιακό της έργο και στην εξάπλωση των ιδεών της. Κατά το τελευταίο µέρος της ζωής της (πέθανε το 1982) εξελίχθηκε στην πιο προκλητική ποπ φιλόσοφο του αµερικανικού συντηρητισµού.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
