Τι θα διαβάσουμε το φθινόπωρο

Οι επιλογές των ελλήνων εκδοτών στους τίτλους της ξένης πεζογραφίας, για το φετινό καλοκαίρι, κρίνονται ακόμα στους πάγκους των βιβλιοπωλείων και στους τόπους των διακοπών. Είναι ομολογουμένως πολλές και καλύπτουν όλες τις αισθητικές απαιτήσεις.

Παρά την κρίση, στο πρώτο εξάμηνο του 2011, το πεδίο της μεταφρασμένης λογοτεχνίας αποδείχθηκε ιδιαίτερα πλούσιο, με αρκετούς κλασικούς στο πρόγραμμα, σίγουρα αναγνώσματα καταξιωμένων σύγχρονών μας συγγραφέων αλλά και πολλές νέες προτάσεις.

Οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι επιστρέφουν δριμύτεροι το προσεχές φθινόπωρο και ετοιμάζουν τα βιβλία που θα εκδώσουν μέχρι το τέλος του χρόνου κλείνοντας έτσι και το δεύτερο εξάμηνο του προγραμματισμού τους για το 2011. Το «Βήμα» επιχειρεί μια πρώτη «χαρτογράφηση» του τοπίου των βιβλίων που θα κυκλοφορήσουν μέχρι τον επόμενο Δεκέμβρη.

Το πολυαναμενόμενο «2666» του φοβερού χιλιανού Ρομπέρτο Μπολάνιο θα κυκλοφορήσει τελικά μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου στις εκδόσεις «Αγρα». Ο «Μπόρχες του 21^ου αιώνα» (ο χαρακτηρισμός, τηρουμένων των αναλογιών, δεν είναι υπερβολικός), που έφυγε δυστυχώς πρόωρα απ’ τη ζωή το 2003, πρόλαβε ν’ αφήσει πίσω του μια σειρά έργων υψηλής ποιότητας. Το «2666» που κυκλοφόρησε το 2004 θεωρείται το αριστούργημά του, μια αναγνωστική εμπειρία. Ο ίδιος σκόπευε να εκδώσει πέντε διαφορετικά βιβλία που τελικά έγιναν τα πέντε κεφάλαια του μυθιστορήματος που κέρδισε το Βραβείο του Κύκλου των Κριτικών στην Αμερική το 2008. Ο ίδιος πρόλαβε να αποσπάσει και το σημαντικό ισπανικό βραβείο «Ρόμουλο Γκαλιέγος» το 1999. Η κολασμένη αφήγηση του Μπολάνιο μας ταξιδεύει στην πόλη Σάντα Τερέζα στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού όπου καθημερινά δολοφονούνται μυστηριωδώς νεαρές κοπέλες. Στην ουσία πρόκειται για την πραγματική πόλη Χουάρες του Μεξικού που άρχισε ν’ απασχολεί την κοινή γνώμη απ’ το 1993 όταν εκεί, στα σύνορα της ανομίας και της βίας, άρχισαν να αγνοούνται φτωχές εργάτριες. Τα εκατοντάδες θύματα δίνουν την ευκαιρία σ’ έναν πραγματικό καλλιτέχνη να αποδείξει ότι το μυθιστόρημα έχει ακόμα περιθώρια ουσιαστικής «διεύρυνσης», παρά τα όσα τελεσίδικα λέγονται περί του αντιθέτου.

«Η πατρική κληρονομιά» (Πόλις) του Φίλιπ Ροθ, η οποία είχε κυκλοφορήσει παλαιότερα απ’ τις εκδόσεις Χατζηνικολή, συγκαταλέγεται στις αληθινές ιστορίες (non fiction) του συγγραφέα και αφορά τον πατέρα του. Ο γηραιός Χέρμαν Ροθ, με τον πλούτο των αναμνήσεων απ’ τη ζωή στο Νιούαρκ της Νέας Υόρκης, βιώνει τις ματαιώσεις και την ανημπόρια του γήρατος. Ο γιος του, ημι-αυτοβιογραφούμενος, τον παρακολουθεί με το ανελέητο βλέμμα του, βαθιά συμπονετικό αλλά και αιχμηρά σαρκαστικό. Οι εκδόσεις «Πόλις» αγόρασαν τα δικαιώματα όλων των βιβλίων του Ροθ απ’ τον εκδοτικό οίκο Χατζηνικολή που έκλεισε. Μια εμβληματική αμερικανίδα συγγραφέας, που ανήκει και στις μεγάλες μορφές της Νέας Δημοσιογραφίας στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η Τζόαν Ντίντιον γράφει ένα βιβλίο για την απώλεια του συντρόφου της και την αγωνία της για την επιβίωση του παιδιού της. «Η χρονιά της μαγικής σκέψης» (Κέδρος) είναι μια πολύ προσωπική ιστορία που βραβεύτηκε στις ΗΠΑ με το «Εθνικό Βραβείο Βιβλίου» του 2005 στην κατηγορία Non Fiction.

Ο Κάρλος Φουέντες βάζει μια κομμένη κεφαλή, να θυμηθεί και να διηγηθεί τη σύγχρονη ιστορία του Μεξικού (όπου σήμερα το έγκλημα κυβερνά ατιμώρητο) στο νέο πολυσέλιδο μυθιστόρημά του «Η θέληση και η τύχη» (Καστανιώτης). Επιπλέον, οι εκδόσεις «Άγρα» μέχρι το τέλος του χρόνου θα εκδώσουν το magnum opus του σπουδαίου μεξικανού συγγραφέα «Terra Nostra», ένα πραγματικό καλλιτέχνημα της σύγχρονης λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας, ένα απ’ τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ στην ισπανική γλώσσα. Ο Φουέντες αναμειγνύει την ιστορία της Ισπανίας και της Νότιας Αμερικής, τον ινδιάνικο παγανισμό με τον χριστιανισμό και με ποικίλες λογοτεχνικές φόρμες, εγκιβωτισμένες ιστορίες και ζηλευτούς χαρακτήρες, μας χαρίζει ένα πραγματικό έπος που αναπτύσσεται στα συντρίμμια των διαφορετικών αυτών πολιτισμών. Λέγεται, ότι ο «εθνικός συγγραφέας» του Μεξικού έχει στο συρτάρι του πολλά μυθιστορήματα των οποίων όμως δεν έχει γράψει ακόμα το τέλος.

Στην «Ωκεανίδα» είναι έτοιμος για τύπωμα ο πρώτος τόμος του μυθιστορήματος της αμερικανίδας Αυν Ραντ «Ο Ατλας επαναστάτησε». Το τρομακτικό σε μέγεθος μυθιστόρημα της συγγραφέως (και το πλέον αναγνωρίσιμο) του «αντικειμενισμού» θα κυκλοφορήσει σε τρεις συνολικά τόμους πριν το 2012. Επίσης ετοιμάζονται το πρώτο μυθιστόρημα που έγραψε ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ με τίτλο «Τζεβντέτ μπέη και υιοί» αλλά και μια εκ βαθέων εξομολόγηση του ιάπωνα Χαρούκι Μουρακάμι για το τρέξιμο και τη συγγραφή, το «Γιατί πράγμα μιλάω, όταν μιλάω για το τρέξιμο».

Ο κορυφαίος αλβανός συγγραφέας Ισμαήλ Κανταρέ στο νέο του βιβλίο «Το μοιραίο δείπνο» (Μεταίχμιο) μας μεταφέρει στο Αργυρόκαστρο του 1943 προσπαθώντας να διαλευκάνει τι πραγματικά ήταν η επίσκεψη ενός διακεκριμένου χειρουργού στο σπίτι του γερμανού διοικητή μια μυστηριώδη νύχτα: δοσιλογισμός ή γνήσιος πατριωτισμός; Ο βραβευμένος με δυο Μπούκερ στο πρόσφατο παρελθόν, αυστραλός Πίτερ Κάρεϊ επανέρχεται στα ελληνικά με το ιστορικό μυθιστόρημα «Ο Παπαγάλος και ο Ολιβιέ στην Αμερική» (Ψυχογιός) όπου ο Αλέξις ντε Τοκβίλ στρην ουσία, συγγραφέας του έργου «Η δημοκρατία στην Αμερική», ταξιδεύει στο Νέο Κόσμο και με τον προστάτη και κατάσκοπό του τον Παπαγάλο (έναν άνθρωπο που ήθελε να γίνει ζωγράφος αλλά κατέληξε υπηρέτης) παρατηρεί τις πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές σε μια κρίσιμη στιγμή της ιστορίας.

Οι εκδόσεις «Κέδρος» μεταφράζουν για πρώτη φορά στα ελληνικά τον Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, έναν απ’ τους πιο εκρηκτικούς και ταλαντούχους συγγραφείς της νέας γενιάς που αυτοκτόνησε το 2008, τον οποίο θα γνωρίσουμε από τη συλλογή διηγημάτων του «Αμερικανική Λήθη» και θα εκδώσουν το νέο μυθιστόρημα του Μπρετ Ίστον Έλις «Αυτοκρατορικές απολαύσεις» που επικεντρώνεται στην Καλιφόρνια της χλιδής και της παρακμής, την κρίση της μέσης ηλικίας και τον αξιακό εκτροχιασμό της σύγχρονης κοινωνίας.

Ο γνωστός μας σκωτσέζος Αντριου Ο’ Χέιγκαν φιλοδοξεί να μας κερδίσει εκ νέου με το μυθιστόρημα «Η ζωή και οι απόψεις του σκύλου Μαφ και της φίλης του, της Μέριλιν Μονρόε» (Πόλις). Η τελευταία φάση της ζωής, στις αρχές της δεκαετίας του 60′, αυτής της μοιραίας ξανθιάς μέσα απ’ τα μάτια και το στόμα ενός διασκεδαστικού αφηγητή, του σκύλου που της χάρισε ο Φρανκ Σινάτρα.

Ο γάλλος Ερίκ Φοτορινό, μετά τα «Κινηματογραφικά φιλιά», πάντα στις εκδόσεις «Πόλις», μας παρουσιάζει στο «Κορσακόφ» έναν διακεκριμένο νευρολόγο που πάσχει απ’ το ομώνυμο σύνδρομο και τις διαταραχές της μνήμης του έρχεται να τις καλύψει το σύμπτωμα της νόσου που είναι η μυθοπλασία. Επίσης, ο Τριστάν Γκαρσία με το πρώτο μυθιστόρημά του «Η καλύτερη πλευρά των ανθρώπων» γράφει για το κίνημα της χειραφέτησης των ομοφυλοφίλων στη Γαλλία του 80′ αλλά και την πληγή του έιτζ μέσα απ’ τη δραματική ιστορία δυο ζευγαριών.

Ο αμερικανός Ερικ Λάρσον «Στον κήπο με τα θηρία, Ενα συναρπαστικό χρονικό της ανόδου του Τρίτου Ράιχ» αφηγείται αυτά που πέρασε μια οικογένεια αμερικανών στην χιτλερική Γερμανία διερευνώντας τη σκοτεινή σαγήνη του ναζισμού ενώ ο Λοράν Γκοντέ, που έχει βραβευτεί με Γκονκούρ στη Γαλλία, στο νέο του μυθιστόρημα «Στο έλεος του κυκλώνα» ασχολείται με τα δαιμόνια της φύσης και των ανθρώπων, την πίστη αλλά και τη δύναμη της ελπίδας, με φόντο την πρόσφατη καταστροφή στη Νέα Ορλεάνη. Τα βιβλία τα αναμένουμε απ’ τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» όπως και τα «Εγγλέζικα σπαστά» του πρωτοεμφανιζόμενου Στίβεν Κέλμαν, για ένα νεαρό Γκανέζο που προσπαθεί να προσαρμοστεί, να μεγαλώσει σε μια σκληρή πολυπολιτισμική γειτονιά στο Πέκαμ του Λονδίνου. Το μυθιστόρημα ανταγωνίζεται στη μακρά λίστα του φετινού Μπούκερ δυο πολύ εκλεπτυσμένες πένες.

Πρόκειται για τον ιρλανδό Σεμπάστιαν Μπάρι και τον άγγλο Αλαν Χόλινγκχερστ. Τα βιβλία τους, «The Stranger’s Child» (Το παιδί του ξένου) και το «On Canaan’s Side» (Εις γην Χαναάν) αντιστοίχως, που σκάβουν τις μνήμες και το ρευστό παρελθόν των πατρίδων τους, ετοιμάζονται στις εκδόσεις Καστανιώτη. Επιπλέον, στις ίδιες εκδόσεις, ο ισπανός Ενρίκε Βίλα Μάτας επιστρέφει με την «Δουβλινιάδα» του, μια παρωδία για το τέλος του κόσμου και μια ανησυχία για το τέλος της ίδιας της λογοτεχνίας ενώ ο ελβετός Μάρτιν Ζούτερ, με μια απ’ τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εκδοτικές επιτυχίες των τελευταίων ετών όπως «Ο μάγειρας του έρωτα», συνδυάζει έρωτα, χρήμα και συναίσθημα με τη γαστριμαργία.

Eπανεκδίδεται, σε μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα, το κλασικό μυθιστόρημα του νομπελίστα Ουίλιαμ Φόκνερ «Καθώς ψυχορραγώ»: το ταξίδι μιας οικογένειας στον αμερικανικό νότο μέσα στη δυστυχία της Μεγάλης Υφεσης του 30′. Το μυθιστόρημα που ανήκει στα αριστουργήματα του εικοστού αιώνα και στα διαμάντια της λογοτεχνίας του southern gothic κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1970, στην ίδια μετάφραση, απ’ τον ίδιο οίκο.

Σε νέα μετάφραση (το βιβλίο είχε κυκλοφορήσει απ’ τις εκδόσεις Οδυσσέας το 1992) επανεκδίδεται η πιο γνωστή συλλογή διηγημάτων του «αμερικάνου Τσέχοφ» και «βρώμικου ρεαλιστή» Ρέιμοντ Κάρβερ με τίτλο «Ο καθεδρικός ναός». Θα κυκλοφορήσει απ’ τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» σε μετάφραση του Γιάννη Τζώρτζη. Στην ομότιτλη ιστορία ένας τυφλός βοηθά έναν άντρα, που ‘χει κανονικά την όρασή του, να σχεδιάσει έναν καθεδρικό που δεν είχε δει ποτέ στη ζωή του.

Τέλος, με τα δύο μικρότερα μέλη της οικογένειας Γκλας ασχολείται ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερστο βιβλίο του«Φράνυ & Ζούι» (πρώτη φορά στα ελληνικά απ’ τον «Επίκουρο» το 1983) στις δύο ιστορίες που είχαν πρωτοδημοσιευθεί στο περιοδικόNew Yorkerγύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Θα κυκλοφορήσουν σε νέα μετάφραση απ’ τις εκδόσεις «Καστανιώτη».