Ο Ντάνιελ Ρουκ είναι ένα παράξενο παιδί που γεννιέται στο Πόρτσμουθ της Αγγλίας την ίδια μέρα που πεθαίνει ο γάλλος αστρονόμος Νικολά Λουί ντε Λακάιγ του περίφημου καταλόγου των νότιων αστέρων. Ο Ντάνιελ αντιλαμβάνεται από νωρίς την ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα του. Είναι μονήρης και ιδιόρρυθμος μέσα στη σιωπή του, την οποία οι άλλοι θεωρούν προβληματική κοινωνική συμπεριφορά αλλά ο ίδιος το προστατευτικό κουκούλι για να αναπτυχθεί ένα ιδιοφυές μυαλό, τα ενδιαφέροντα του οποίου εκτείνονται από την αστρονομία που σπουδάζει ως τη γλωσσομάθεια και τη μουσική. Ο μοναχικός ήρωας της αυστραλής συγγραφέως Κέιτ Γκρένβιλ είναι ένας νέος συνειδητοποιημένος άνθρωπος που ζει σ΄ έναν δικό του κόσμο, υψηλών υπαρξιακών διερωτήσεων από πολύ νωρίς, πλην όμως αναζητεί έναν «άλλον» κόσμο όπου θα μπορούσε να πραγματώσει τις προτεραιότητες της λογικής και της ευαισθησίας του.
Ο ταλαντούχος Ντάνιελ στην πρώιμη φάση της ενηλικίωσής του εισέρχεται γρήγορα στους κόλπους του Βασιλικού Αστεροσκοπείου (κατά την αποικιοκρατική αυτή περίοδο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας ηγείται ο Γεώργιος Γ Δ ) και με αφορμή το «κυνήγι» ενός κομήτη στο νότιο ημισφαίριο, κατ΄ εντολήν του δόκτορος Βίκερι, σαλπάρει με την πρώτη καραβιά καταδίκων και στρατιωτών για τη Νέα Νότια Ουαλλία. Φορτώνει τα εύθραυστα όργανα της δουλειάς του, το τηλεσκόπιο και τον εξάντα του, και φεύγει ενθουσιασμένος από το σπίτι του για να αποτελέσει μέρος του επεκτατικού εποικισμού της Αυτού Μεγαλειότητος στα τέλη του 18ου αιώνα στη μετέπειτα Αυστραλία. Ο νεαρός, ο οποίος φτάνει σταδιακά στο αξίωμα του ανθυπολοχαγού, βλέπει την αλλαγή αυτή στη ζωή του σαν ένα ταξίδι «πεπρωμένου» προς το άγνωστο, όπου θα μπορούσε να παρατηρηθεί και να διερευνηθεί ο εαυτός όπως η ανεξερεύνητη χώρα στην άλλη άκρη της Γης.
Γη του μυστηρίου
Στη νέα γη των ανακαλύψεων και του μυστηρίου ο Ντάνιελ, ο οποίος είναι «πολύ απασχολημένος με τα ουράνια σώματα για να έχει επίγεια δράση», με μοναδική συντροφιά τους συλλογισμούς για όσα διαπερνά ο φακός και το βλέμμα του, αφήνεται σε μια γόνιμη διαδικασία αναγνώρισης του δημιουργούμενου εαυτού του. Παράλληλα βιώνει με άκαμπτη θέληση και φιλομάθεια τον ετεροκαθορισμό της δυτικής του ταυτότητας σε σχέση πάντοτε με το άσπιλο περιβάλλον και τους ιθαγενείς που συνθέτουν ένα άλλο, θαυμαστό σύμπαν, τους κώδικες του οποίου εναγωνίως πασχίζει να αποκωδικοποιήσει. Ενώ γύρω του κλιμακώνεται η ένταση μεταξύ των εποίκων και των αυτοχθόνων Αβοριγίνων (το ενδιαφέρον στην προσέγγιση της συγγραφέως είναι ότι η όποια σύγκρουση είναι απόρροια μιας αμοιβαίας αδυναμίας κατανόησης αλλά και φόβου για το «άλλο» η οποία προκύπτει και δεν «προϋπάρχει», όπως στο μανιχαϊστικό δόγμα της σύγκρουσης των πολιτισμών), ο ίδιος αρχίζει να αναπτύσσει σχέσεις με ανθρώπους της φυλής Κάντιγκαλ. Φτάνει μάλιστα στο σημείο να μπουσουλήσει μέσα στην αυτοσχέδια καλύβα-αστεροσκοπείο που έστησε, η οποία είναι απομακρυσμένη από εκεί όπου έχουν στρατοπεδεύσει οι υπόλοιποι, για να κάνει τα παιδιά να γελάσουν και να δημιουργήσει ένα κλίμα οικειότητας που θα τον βοηθούσε να φέρει κοντά τις δύο διαφορετικές κουλτούρες. Ο Ντάνιελ «ήξερε μονάχα ότι ήταν έτοιμος να υποδεχθεί τον ξένο και να τον ακολουθήσει όπου τον οδηγούσε».
Η επιτομή της ολοκληρωτικής κατάφασης απέναντι στη ζωή και στον άνθρωπο, με τις διαφορές και τα στερεότυπα να υφίστανται συν τω χρόνω εξάχνωση, είναι η στοργική σχέση που δημιουργεί με την Τάγκαραν, ένα μειλίχιο νεαρό κορίτσι. Ο Ντάνιελ καταγράφει με ζέση στα σημειωματάριά του αποσπάσματα των θεληματικών διαλόγων τους, αποθηκεύει μια για πάντα την αδηφάγο ανάγκη των ανθρωπίνων όντων να επικοινωνήσουν με οποιονδήποτε τρόπο, αρκεί να το επιθυμούν, πέραν του βεληνεκούς των λέξεων και έξω από τους κορσέδες των πολιτισμικών συμφραζομένων. Είναι η στιγμή, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, που η λογοτεχνία χρησιμοποιεί τα πιο όμορφα στολίδια της ακριβώς για να αναδείξει το μεγαλείο της σιωπής.
Ο ανθυπολοχαγός της Κέιτ Γκρένβιλ, μεταφρασμένος όμορφα από την Εριφύλη Μαρωνίτη, είναι ένα θαυμάσιο και ελπιδοφόρο μυθιστόρημα. Η πρόζα της συγγραφέως σε αποκοιμίζει μέχρι να σε οδηγήσει, μέσω των λυρικών της εξάρσεων, στο επίπεδο της διαύγειας και της αμφισημίας που προσφέρει μονάχα η ποίηση. Διότι «η αλήθεια χρειάζεται ή εκατοντάδες λέξεις ή καμιά».
Η φωνή της Αυστραλίας
Η Κέιτ Γκρένβιλ γεννήθηκε το 1950 στο Σίδνεϊ και μαζί με τον Πίτερ Κάρεϊ είναι οι δύο πιο επιφανείς αυστραλοί λογοτέχνες της εποχής μας- η πρώτη κέρδισε το βραβείο Οrange για το μυθιστόρημά της Η ιδέα της τελειότητας (1999) ενώ ο Κάρεϊ έχει τιμηθεί δύο φορές (1988, 2001) με το κορυφαίο βραβείο Βooker του αγγλόφωνου κόσμου.Το βιβλίο της Γκρένβιλ Μυστικό ποτάμι (2005), με το οποίο συστήθηκε στο ελληνικό κοινό τρία χρόνια πριν από τις εκδόσεις Καστανιώτη, βρέθηκε στην τελική εξάδα για το βραβείο Βooker το 2006. Η πολυμεταφρασμένη συγγραφέας, η οποία παίζει τσέλο σε μια ερασιτεχνική ορχήστρα και ψάχνει εξονυχιστικά την ιστορία, έχει γράψει συνολικά οκτώ μυθιστορήματα, όπως επίσης και αρκετά βιβλία για την τέχνη της αφήγησης.
Ο ανθυπολοχαγός, που είναι εμπνευσμένος από την πραγματική ιστορία ενός υπολοχαγού ονόματι Γουίλιαμ Ντέιβς που έφτασε στην Αυστραλία με την Πρώτη Αρμάδα το 1788, κυκλοφόρησε στην Αυστραλία το 2008 και η κριτική το επαίνεσε κατατάσσοντάς το στα καλύτερα έργα της. Μυθοπλαστικά τοποθετείται τριάντα χρόνια νωρίτερα από την ιστορία του Γουίλιαμ Θόρνχιλ, του μικροαπατεώνα ήρωα στο Μυστικό ποτάμι που στέλνεται ως κατάδικος στην Αυστραλία και γίνεται μάρτυρας της σύγκρουσης των αποικιοκρατικών δυνάμεων με τους ιθαγενείς. Στο αμέσως προηγούμενο βιβλίο είναι πιο ευκρινής η πολιτική διάσταση που δίνει η συγγραφέας στον μετααποικιακό κόσμο αλλά και οι φόβοι της για τις οικολογικές εξελίξεις στον πλανήτη.
