«Καλό φθινόπωρο» ευχήθηκα στον μανάβη γυρνώντας στην πόλη από τις θερινές διακοπές. «Δεν υπάρχει φθινόπωρο, όλες οι εποχές είναι ίδιες τώρα πια», απάντησε εκείνος μουτρωμένα καθώς στοίβαζε σε μια καλαθούνα τα λάχανά του.
Και έπειτα έριξε τα βάρη του ισοπεδώματος στον καιρό. Διότι έχει ζέστη και υγρασία ανυπόφορη και ξαφνικά από την μια μέρα στην άλλη θα κάνει κρύο και μπλα, μπλα, μπλα.
Μα είναι μόνον ο κακός μας ο καιρός υπεύθυνος για την απώλεια των ενδιάμεσων εποχών; Εκτός από τη θερμοκρασία και τις βροχές, υπάρχουν και άλλα πράγματα που σηματοδοτούν τη διαφορετικότητα του καλοκαιριού από το φθινόπωρο και αυτού από τον χειμώνα. Ενα από αυτά είναι οι γεύσεις, πολύ στενά δεμένες με την εποχικότητα.
Πόσο φυσιολογικό είναι το λάχανο μέσα στον Σεπτέμβριο; Και γιατί η ντομάτα να βασιλεύει χειμώνα καλοκαίρι; «Μα τα ζητάει ο κόσμος», επιχειρηματολογεί η άλλη πλευρά, δηλαδή μανάβηδες και εστιάτορες που δεν αντέχουν να μη βάλουν πολύχρωμες πιπεριές μέσα στα Χριστούγεννα.
Ο κόσμος μπορεί να θέλει, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως έχει δίκιο. Ο κόσμος κάποτε ήθελε να βλέπει ανθρώπους να σπαράσσονται από θηρία στις αρένες. Ο κόσμος μπορεί να θέλει απλώς εκπαίδευση και ενημέρωση.
Ο πρώτος νόμος που πρέπει να σεβόμαστε πάνω από τη βούληση των ανθρώπων είναι πως δεν πρέπει να εκβιάζουμε τη φύση. Διότι η φύση θα εκδικηθεί. Οπως το έκανε πριν από μερικά χρόνια, την εποχή που μετατρέψαμε τις αγελάδες σε σαρκοβόρα ζώα δίνοντάς τους να τρώνε αλεσμένο κρέας, με συνέπεια να παρουσιάσουν τη νόσο των τρελών αγελάδων.
Και να πεις πως τα εκτός εποχής προϊόντα έχουν κάτι καλύτερο; Τίποτε. Τα χαρακτηριστικά τους δεν έχουν τίποτε το θετικό: άνοστα, ακριβά, επιβαρυμένα με φυτοφάρμακα, λιγότερο θρεπτικά από τα εποχικά. Μα τότε γιατί λυσσάμε με αυτά; Ισως διότι έχουμε την έπαρση πως ο άνθρωπος μπορεί να κάνει ότι θέλει. Οπως ήταν παλιά οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες που μέσα στο χειμώνα ξάπλωναν στο ανάκλιντρο και έτρωγαν σταφύλια, έτσι θέλουμε να είμαστε και εμείς. Καπριτσιόζοι. Να χιονίζει έξω και εμείς να τρώμε μελιτζάνες. Γιατί όχι; Δεν είμαστε οι άρχοντες της γης;
Μάλλον δεν είμαστε. Και αυτή η αίσθηση της αφθονίας και της διαθεσιμότητας είναι ψεύτικη. Είναι βιτρίνα, σκηνικό. Δεν είναι πραγματικότητα. Διότι τα μη εποχικά προϊόντα, ποιοτικά υστερούν. Είναι φουσκωτά και ζωηρά αλλά δεν ξεχειλίζουν από γεύση και άρωμα. Αντίθετα είναι παραγεμισμένα με χημικά. Και έχουν επίπεδη γεύση διότι η συγκομιδή των φρούτων και των λαχανικών γίνεται πριν προλάβουν να ωριμάσουν φυσιολογικά στον ήλιο, με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνουν να αναπτύξουν πλήρως όλες τις ουσίες τους.
Χώρια που η παραγωγή τους όλο τον χρόνο σημαίνει παραπάνω λιπάσματα και φυτοφάρμακα, αλλά και μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας. Αν τώρα έχουν έρθει από το άλλο ημισφαίριο όπου οι εποχές είναι ανάποδα από τις δικές μας, σημαίνει πως τα μεταφορικά τα κάνουν ακριβότερα και πως έχουν χάσει στη διαδρομή όλα τα καλά τους, από γεύση μέχρι ουσία.
Παρ’ όλα αυτά, η επιδειξιμανία μας μας κάνει να θέλουμε στο τραπέζι του Σεπτεμβρίου να σερβίρουμε για επιδόρπιο φράουλες με σαντιγί. Ετσι, από αναποδιά. Από ξιπασιά.
Εγώ πάντως θα φτιάξω μια παρτίδα μουστοκούλουρα τώρα που ο μούστος είναι στα πάνω του και θα συνεχίσω να εύχομαι καλό φθινόπωρο.
