Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι (τουλάχιστον σε δημοσκοπικό επίπεδο…) ζούμε τη μεγαλύτερη και ταχύτερη ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών από την εποχή που έχουμε δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα.
Μόλις τρία χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας, οι δημοσκοπικές επιδόσεις του Πρωθυπουργού, της κυβέρνησης και των κυβερνητικών κομμάτων κινούνται στα όρια της κατάρρευσης και καταφανώς της αποδρομής.
Μπορώ να διαβεβαιώσω τους αναγνώστες ότι η εικόνα του Αλ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα δεν έχει την παραμικρή σχέση με τη δημοσκοπική εικόνα του ΠαΣοΚ το 1984, πάλι του ΠαΣοΚ το 1999 και της ΝΔ το 2007 –τρία χρόνια δηλαδή μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Α. Παπανδρέου, τον Κ. Σημίτη και τον Κ. Καραμανλή αντιστοίχως…
Σαφώς καλύτερη ήταν η δημοσκοπική εικόνα ακόμη και του ΠαΣοΚ το 2011, όταν δύο χρόνια μετά την εκλογή του κατέρρευσε πολιτικά και ο Γ. Παπανδρέου παρέδωσε την πρωθυπουργία στον Λ. Παπαδήμο.
Το φαινόμενο λοιπόν που ζούμε σήμερα είναι πρωτοφανές. Συνήθως επιστρατεύονται τρεις λόγοι για να το εξηγήσουν.
Πρώτον, η «διαπραγμάτευση» και η «κωλοτούμπα» του 2015. Ακόμη και αν ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, είναι προφανές ότι τις κέρδισε επειδή το εκλογικό σώμα και οι αντίπαλοί του κατελήφθησαν σχεδόν εξαπίνης.
Τότε όμως επλήγη βαρύτατα η αξιοπιστία του κυβερνητικού συνασπισμού και προσωπικά του Πρωθυπουργού.
Δεύτερον, η αναγκαστική εμπλοκή των ΣΥΡΙΖΑΝΕλ σε αντιδημοφιλείς μνημονιακές πολιτικές και μάλιστα με πολύ μικρότερη διαχειριστική επάρκεια από τα προηγούμενα κόμματα εξουσίας.
Τρίτον, η νόθευση της πολιτικής φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ και η μετατροπή του από ένα ριζοσπαστικό αντι-συστημικό κίνημα σε ένα σχήμα με ασαφή φυσιογνωμία και απροσδιόριστα πολιτικά χαρακτηριστικά. Δεν έγινε σοσιαλδημοκρατία. Εγινε απλώς ένα σύστημα εξουσίας.
Τρία χρόνια τώρα η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να αντικαταστήσει το αφήγημα που ξόφλησε το καλοκαίρι του 2015 με κάποιο άλλο πειστικό αφήγημα. Και όταν δεν έχεις αφήγημα, δεν έχεις ακροατήριο.
Αυτοί οι τρεις λόγοι αρκούν να εξηγήσουν το φαινόμενο; Ενδεχομένως όχι.
Θα πρέπει να προσμετρήσουμε επίσης την εκλογή Μητσοτάκη στην αρχηγία της ΝΔ και την επιλογή μιας επιθετικής, ξεκάθαρης αλλά συγκροτημένης αντιπολιτευτικής τακτικής που δικαιώνεται από τα πράγματα.
Συνολικά η αντιπολίτευση στην κεντροδεξιά και κεντροαριστερή εκδοχή της απεδείχθη και σταθερότερη και αποτελεσματικότερη του αναμενομένου.
Ούτως ή άλλως, όμως, κάθε παρτίδα παίζεται από δυο. Οταν κερδίζει ο ένας, χάνει ο άλλος. Και αντιστρόφως.
Στα παραπάνω (σχεδόν) αυτονόητα θα προσθέσω και κάτι λιγότερο ορατό: τη ραγδαία αποσύνθεση πολιτικών χαρακτηριστικών του ΣΥΡΙΖΑ που ήταν κυρίαρχα το 2015.
Καταγράφεται εντυπωσιακά στους πίνακες που παραθέτω και συγκρίνουν δυο ομοειδείς έρευνες της ίδιας εταιρείας (Public Issue), μια του Μαρτίου 2015 και μια του Απριλίου 2018. Τρία χρόνια αργότερα.
Αναλυτικά.
Το 2015 το 57% θεωρούσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ικανό αρχηγό. Σήμερα το ποσοστό αυτό είναι 17%. Μείον 40 μονάδες!
Το 54% θεωρούσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πιο κοντά στα συμφέροντα των περισσότερο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων. Σήμερα το ποσοστό αυτό είναι 15%. Μείον 39 μονάδες!
Το 57% θεωρούσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πιο κοντά στα συμφέροντα της μεσαίας τάξης. Σήμερα είναι το 15%. Μείον 42 μονάδες!
Το 52% θεωρούσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μέλλον και προοπτική. Σήμερα μόνο 13% το πιστεύει. Μείον 39 μονάδες!
Η εικόνα είναι αποστομωτική. Εύλογα μόνο το 5% θεωρούσε το 2015 ότι ο ΣΥΡΙΖΑ περνάει κρίση. Σήμερα έχουν ανέβει στο 33% –ένας στους τρεις ψηφοφόρους…
Με άλλα λόγια, όλα έχουν μια εξήγηση. Ακόμη κι η ταχεία δημοσκοπική αποδόμηση μιας κυβέρνησης, ενός κόμματος και ενός Πρωθυπουργού.
Μια εξήγηση όμως που δεν ερμηνεύει απλώς τι συμβαίνει, αλλά δείχνει με μεγάλη σαφήνεια γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναστραφεί αυτό που συμβαίνει.

Χασούρα

Από το 1974 η δημοκρατική Ελλάδα έχει περάσει κάποιες δύσκολες στιγμές. Ποτέ όμως δεν είχε εξαπολυθεί τέτοια κυβερνητική επιχείρηση ελέγχου, εκφοβισμού και χειραγώγησης της Δικαιοσύνης.
Τα περιστατικά δεν μιλούν. Ουρλιάζουν.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης έχει καταφέρει να τον κράζουν όλοι οι δικηγορικοί σύλλογοι και όλες οι δικαστικές ενώσεις της χώρας – μοναδικό επίτευγμα ομοφωνίας εναντίον υπουργού!

Από κοντά ο αναπληρωτής του, η συνταξιούχος άμισθη σύμβουλος του Πρωθυπουργού, μια χούφτα εισαγγελέων, δικαστών, δικηγόρων και δημοσιογράφων.
Ενα πρωτοφανές κύκλωμα που διεκπεραιώνει μεθοδεύσεις παντός είδους.
Κερδίζει η κυβέρνηση; Δεν ξέρω. Ξέρω όμως πως με τη δράση τους θέτουν ευθέως ζήτημα δημοκρατίας.
Και συνήθως όποιος πειράζει τη δημοκρατία όχι μόνο χάνει, αλλά και πληρώνει τη χασούρα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ